Democratie

“Ik ervaar een soort superpower omdat ik Oekraïner ben”

Een jaar geleden viel Rusland Oekraïne binnen, het einde van de oorlog is nog niet in zicht. De in Nederland woonachtige Oekraïense theatermaker Anastasiia Liubchenko doet wat ze kan om haar landgenoten te helpen. Zo kocht ze van ingezameld geld een tweedehands ambulance, die nu gebruikt wordt in een dorp in de buurt van Dnipro, bij het front. We spreken met haar over hoe het afgelopen jaar voor haar is geweest, hoe ze kijkt naar de toekomst en welk boek we volgens haar allemaal zouden moeten lezen.

"Dat ik mijn moederland Iran niet meer kan zien, neem ik voor lief"

Al vijf maanden lang wordt in Iran geprotesteerd onder de leus 'vrouw, leven, vrijheid'. En dat is niet zonder risico. We spraken met journalist en podcastmaker Mina Etemad over hoe zij als Iraanse Nederlander de protesten beleeft en welke rol Iran en haar migratie naar Nederland spelen in haar werk.

Zijn we nog bereid om te vechten voor eigen land?

Vechten voor je land: een ver-van-je-bed-show, of wordt het misschien ooit realiteit? Na de Russische inval in Oekraïne is die vraag opnieuw relevant. De NAVO breidt flink uit en met Poetin als gemeenschappelijke vijand wordt er weer geïnvesteerd in defensie. Wakkeren de ontwikkelingen een nieuw gevoel van patriottisme aan? En hoe bereidwillig zijn we eigenlijk om te vechten?

Waarom niet Poetin, maar vooral de gewone Rus te lijden heeft onder de sancties

'De zwaarste ooit', worden ze genoemd: de economische sancties die sinds de invasie in Oekraïne zijn opgelegd aan Rusland. Hoewel regeringsleiders erop hameren dat de maatregelen bedoeld zijn om Poetin en enkele oligarchen te raken, stelt onderzoeker Paul Jonas dat de Russische bevolking eronder te lijden heeft: 'Met name de meest kwetsbare mensen.'

Corona heeft ons nog afhankelijker gemaakt van digitale technologie

Van werken via Teams of Zoom, het bezorgen van een pakketje of boodschappen, tot algoritmes die voorspellen of je besmet bent met het coronavirus. Door de pandemie heeft digitalisering een vlucht genomen, betoogt filosoof en senior wetenschapper bij de WRR Haroon Sheikh. Eerst als redding, maar inmiddels wordt ook de afhankelijkheid zichtbaar. Tijd voor een brede maatschappelijke discussie. Op 25 april gaat Sheikh tijdens het Brainwash Weekend: Tomorrow's Economy in gesprek over dit onderwerp.

Jurenne Hooi: ik heb me in moeten vechten, als zwarte Nederlandse vrouw

Twaalf jaar lang werkte ze in de schuldhulpverlening. Ze zag hoe protocollen en regelgeving tekortschieten, én ontdekte wat wel werkt. Van bestraffen naar bemoedigen, en altijd op zoek naar verbinding. Een gesprek over armoede, gelijkheid en verkiezingen – in het kader van de Dag van de Empathie – met Jurenne Hooi.

Wat het presidentschap van Joe Biden betekent voor de democratie

Na een zenuwslopende periode van stemmen tellen, is de Democratische kandidaat Joe Biden als winnaar van de Amerikaanse presidentsverkiezingen uit de bus gekomen. Wat betekent de verkiezing van Biden voor de Amerikaanse democratie, de economische en raciale ongelijkheid, en de klimaatcrisis? We vragen het schrijver Johan Fretz, jurist Laura Burgers en Amerika-correspondent Casper Thomas, die de verkiezingen op de voet hebben gevolgd. Dit keer deel 2 van dit drieluik: de vraag hoe het ervoor staat met de democratie.

De verkiezingen laten vooral zien dat Amerika tot op het bot verdeeld is

Het 'nachtmerriescenario' is werkelijkheid geworden: de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn too close to call. 'Dit is waar iedereen bang voor was', zegt Amerika-correspondent Casper Thomas vanuit Washington. Bij gebrek aan een overduidelijke winnaar rest niets anders dan geduldig wachten tot de laatste stem geteld is. En in de tussentijd kan er een hoop gebeuren.

Filosoof Stine Jensen: de moord op Samuel Paty is geen Franse kwestie

Op 16 oktober 2020 werd de Franse geschiedenisdocent Samuel Paty vermoord. Maar het onderwijs mag geen spel van leven of dood worden. "Neem als maatschappij stelling vóór vrijheid en tégen radicalisering," zegt Stine Jensen. "Sta pal achter Samuel Paty."

Sinan Can: je weet pas wat vrijheid is, als je in onvrijheid hebt geleefd

Je begrijpt pas wat vrijheid is als je in onvrijheid hebt geleefd. Het zijn de woorden van journalist Sinan Can. Voor zijn documentaires trekt hij dwars door conflictgebieden en geeft hij mensen die leven onder verstikkende regimes een gezicht. De reizen deden hem inzien hoe bijzonder en uniek democratie is.

Waarom vrouwen betere activisten zijn

Vrouwen zijn betere activisten. Ik zeg het maar meteen. Met huivering. Uitspraken over man-vrouw verschillen roepen heftige reacties op. Zeker als een vrouw die doet.

Thierry Baudet voert een cultureel gevecht. Maar wat betekent dat precies?

Zijn concept is verplichte kost in de sociale en cultuurwetenschappen, maar zelden leest iemand zijn werk in origineel. Hij bouwde een theoretisch universum, maar slechts één term bleef hangen. Antonio Gramsci (1891-1937) was naast marxistisch filosoof ook communistisch politicus. Gek genoeg zijn het nu rechtsradicalen die zijn 'hegemonie' aanhalen in hun zucht naar een nieuwe wereldorde.

Een oplossing voor de grote vragen van deze tijd: hier begin je

Verkiezingen zijn achterhaald, wat we nodig hebben is een loterij

Verkiezingen zijn een achterhaald model om het volk te laten spreken, volgens filosoof en historicus David Van Reybrouck. Er is een andere vorm nodig om burgers zeggenschap te geven over hun samenleving: loting. Voor de nieuwe Human-VPRO-serie Onbehagen sprak Bas Heijne met Van Reybrouck, eerder al over populisme, nu over democratie en zeggenschap.

Het gevoel ertoe te doen: zo belangrijk is burgerschapsvorming

Van staand in de klas het Wilhelmus zingen tot een bezoek aan het Rijksmuseum of de Tweede Kamer. Twaalf jaar nu is het verplicht op scholen: burgerschapsvorming. Het moet scholieren voorbereiden op het leven in een democratische samenleving, maar echt van de grond komen, wil het niet, constateert Bram Eidhof, auteur van het pamflet Het Wilhelmus Voorbij. 'Er worden voorstellen gedaan die wat ongemakkelijk zijn, die doen denken aan het Amerikaanse nation building.'

Waarom we niet minder, maar beter populisme nodig hebben

Hij is filosoof en archeoloog, en pleit niet voor minder maar voor beter populisme. David Van Reybrouck (1971) schreef Pleidooi voor Populisme (2008) en Tegen Verkiezingen (2013). Hij denkt dat het essentieel is dat we onze democratie anders inrichten. Bas Heijne sprak hem voor de nieuwe Human-VPRO-serie Onbehagen, over populisme en democratie.

Democratie kost tijd, en die hebben we steeds minder

Ze is journaliste, bekend van haar werk over de geschiedenis van het communisme en de politieke en maatschappelijke veranderingen in Midden- en Oost-Europa na de val van de muur. Bas Heijne sprak haar voor de nieuwe Human-VPRO-serie Onbehagen, over democratie en de terugkeer van de sterke leider.

Heeft het zin om te protesteren?

Heeft het zin om te protesteren?

Heeft het zin om te protesteren?