Van kwakzalverij tot complottheorie

Op onze sociale media tipt Bastiaan Rutjens, universitair docent sociale psychologie, de documentaire Behind The Curve. Deze documentaire bewijst niet of de aarde nu plat of rond is, maar gaat over de mensen die ervan overtuigd zijn dat de aarde plat is. Bastiaan doet zelf onderzoek naar wantrouwen in de wetenschap. “In de documentaire Behind the Curve zie je dat voor flat earthers het groepsgevoel belangrijker is dan de waarheid”.

Verschillende flat earthers komen aan het woord. Door middel van verschillende experimenten proberen ze te bewijzen dat de aarde plat is. Ook komen een paar mensen aan het woord die denken dat de aarde rond is, waaronder een astronaut. “De eerste keer dat ik hoorde over flat earthers, toen was ik in de ruimte.” 

▶ meer info op IMDb

In deze podcastserie onderzoeken presentatoren Elsie Vermeer en Nadia Zerouali “de zin en onzin van onze gezondheid.” Dit doen ze door te spreken met wetenschappers, dokters en andere experts. Want: “Hoe maakbaar is onze gezondheid?” 

“Baat het niet, dan schaadt het niet. Of toch wel?”, vraagt presentator Nadia Zerouali zich af. In de aflevering Kwakzalveritus gaat ze hierover in gesprek met Cees Renckens, oud-voorzitter van de Vereniging tegen Kwakzalverij.  Nadia heeft zelf heel wat alternatieven geneeswijzen uitgeprobeerd en heeft het idee dat deze hebben geholpen. 

In de aflevering Voedingssuplementen blikt ze terug op haar gesprek met Cees Renckens. Het gesprek heeft haar aan het denken gezet en dus gaat ze samen met Elsie op pad om te onderzoeken of de B12-injecties die Nadia al jaren neemt, wel nodig waren. Ook gaan ze in gesprek met hoogleraar voeding en gezondheid, Renger Witkamp. “Vitamines en mineralen die heb je nodig. Probeer ze zo veel mogelijk uit je voeding te halen”. 

▶ luister op Spotify

Op internet tiert het welig van influencers die zich bezighouden met spiritualiteit, helende kristallen en pseudowetenschappelijke geneeswijzen. Het zijn de “vrouwelijke BN’ers, influencers en andere moeders, die online allerlei producten promoten, maar dat ook afwisselen met complottheorieën over een joodse elitekring van pedofielen die de wereld wil overnemen”, schrijft van Roxane van Iperen.

In het 144 pagina’s tellende essay Eigen welzijn eerst beweert ze dat dit alles te maken heeft met hoe de middenklasse omgaat met de huidige veranderingen in de maatschappij. Van Iperen noemt deze beweging welness-rechts: het is een groep die gekenmerkt wordt door beoefenaars van yoga en meditatie, die vooral op zichzelf focussen, zich niet hebben laten vaccineren en op populisten zijn gaan stemmen. Een middenklasse die steeds terughoudender wordt in het vooruitgangsdenken dus, omdat deze mensen meer te verliezen hebben en ‘nieuwe leden’ tot die middenklasse als een dreiging zien. 

Waarom voelen de kwakzalvende influencers zich nu juist zo aangetrokken tot rechts-extremistisch gedachtegoed? Hoe moeten we hiermee omgaan? Voor wie die groep beter wil begrijpen, biedt Eigen welzijn eerst mogelijk inzichten. Het boek is online verkrijgbaar. 

▶ meer info bij uitgeverij Thomas Rap

“Zijn we te goedgelovig als het gaat om onze gezondheid?” Dat is de kwestie die in de aflevering Te groot geloof in kwakzalvers van het televisieprogramma Dit is de kwestie wordt behandelt. Presentatoren Joram, Margje en Kefah gaan in gesprek met experts en ervaringsdeskundigen. Zo spreekt Margje met Hans Kunneman. Bij hem werd in 2015 beginnende prostaatkanker ontdekt. In plaats van bestraling of chemo besloot hij te zoeken naar een natuurlijke weg naar genezing. "Als ik zou kiezen voor de reguliere weg dan zou ik het probleem eigenlijk uit handen geven”.

Huisarts Bernard Leenstra legt uit waarom mensen volgens hem overgaan op alternatieve geneeswijzen. “Een gouden pil, om het in een keer weg te krijgen, die is er niet. Daar is men wel vaak naar op zoek.” Bekijk Te groot geloof in kwakzalvers? van de EO op NPO Start.

▶ bekijk op NPO

In deze Amerikaanse film uit 2012 valt Freddie voor de kwakzalver Lancaster Dodd, die beweert zijn fysieke en mentale wonden te kunnen helen. Freddie heeft na zijn ontslag bij de Amerikaanse marine moeite om zijn leven weer op te pakken. Hij is een gewelddadige alcoholist die de ene na de andere baan verliest. Op een nacht dwaalt hij dronken rond en komt hij terecht op het schip waarmee de familie Dodd met hun sekte de oceaan oversteekt.

Nog dronken vraagt Freddie of ze daar werk voor hem hebben. De geamuseerde Lancaster Dodd accepteert zijn aanbod. Zodoende verblijft Freddie op het schip. Door zijn onstabiele staat is hij een gemakkelijke prooi voor de sekte van Lancaster en zijn familie. Maar als hij merkt dat de Dodds hem niet kunnen helpen komt hij op gespannen voet met hen te staan. Bekijk The Master op Prime Video of huur de film op YouTube. 

▶ meer info op IMDb