Empathie kent geen duidelijke grenzen

Tina Farifteh maakte de documentaire Kitten of vluchteling?, over empathie voor mensen op de vlucht. “Waarom zijn we zo empathisch naar de een en zo wreed naar de ander?” Daar komen een hele hoop meer vragen bij kijken. Wat beïnvloedt onze empathie? En wie zou jij redden uit de oorlog? Een baby of een volwassen man? Het is een vraag die je eigenlijk niet kunt stellen. Maar toch is het een beslissing die in het migratiebeleid continu genomen wordt. Bekijk Kitten of vluchteling? op NPO Start.

▶ bekijk op NPO Start

De aflevering Empathy Games van de podcast Declerations: The Human Rights Podcast gaat over empathie en vluchtelingen. Zo wordt in de podcast onder andere de vraag ‘Wat is empathie?’ besproken. In de podcast is Florent Maurin te gast. Hij is de maker van het spel Bury me, my love. “Ik wilde al een tijdje een spel maken waarmee je in de schoenen van een vluchteling komt te staan.”

Dat is dan ook wat het spel doet. Het is een interactief spel dat het verhaal vertelt van de Syrische vluchteling Nour en haar man. Nour legt een reis af naar Europa en houdt intussen telefonisch contact met haar man die haar advies geeft. In het spel kun jij Nour advies geven. Beluister de aflevering Empathy Games op Spotify. Het spel Bury me, my love is in verschillende appstores te downloaden.

▶ luister de aflevering op Spotify
▶ speel het spel op Steam

Deze film volgt de reis van de zussen Yusra en Sarah Mardini, twee zwemsters die vluchten van de oorlog in Syrië. Vanuit Turkije stappen ze met achttien anderen op een kleine rubberen boot. Als de boot volloopt met water en de motor halverwege uitvalt, moeten ze zwemmend verder. In Europa zet Yusra haar zwemcarrière, die ze in Syrië heeft opgebouwd, voort. Ze wil haar droom verwezenlijken: voor Syrië zwemmen in de Olympische Spelen in Rio. Dit lijkt niet meer mogelijk, maar Yusra wordt wel gevraagd om op de Olympische Spelen te zwemmen voor het vluchtelingenteam. Over die deelname twijfelt ze in eerste instantie. “Wil je naar de Olympische Spelen omdat je goed genoeg bent? Of omdat mensen medelijden met je hebben?” The Swimmers is te bekijken op Netflix.

▶ bekijk op Netflix

Arnon Grunberg sprak met asielzoekers, ambtenaren en grenspolitie. Hiervoor reisde hij af naar Georgië, Oekraïne en Polen. In Nederland liep hij mee met de IND en de vreemdelingenpolitie. De gesprekken en ervaringen resulteerden in het boek De vluchteling, de grenswacht en de rijke jood. Grunberg onderzoekt in dit boek vol reportages de rol en impact van grenzen. “De bewaakte grensovergang is waar de staat iedereen als verdachte beschouwt. Daar moet men zijn onschuld bewijzen.” Ook de geschiedenis van de Europese grenzen wordt bij het verhaal betrokken. De vluchteling, de grenswacht en de rijke jood is te leen bij bibliotheken en online te bestellen.

▶ meer info bij uitgeverij Pluim

Journalist Waad al-Kataeb legt met deze documentaire vijf jaar van haar leven in de oorlog in Aleppo vast. Dit doet ze voor haar dochter. “Sama. Ik heb deze film voor jou gemaakt. Ik wil dat je begrijpt waar wij voor vechten.” Terwijl veel Syriërs het land proberen te ontvluchten, besluit het gezin namelijk te blijven. Dat is niet zonder risico. Ze helpen de gewonden die binnenkomen in het ziekenhuis waar het gezin gaat wonen. Later wordt ook dit ziekenhuis gebombardeerd.

Deze documentaire geeft achtergrond bij het verhaal van veel Syrische vluchtelingen. Het is iets wat we hier vaak niet horen of zien. We zien namelijk vooral de mensen die al gevlucht zijn. “In het nieuws zijn vluchtelingen slechts cijfers, maar in For Sama krijgen ze een gezicht”, aldus Amir Zaza. For Sama is tegen betaling te zien op YouTube en Pathé Thuis.
Let op: deze documentaire bevat heftige beelden.

▶ meer info op IMDb