Zo'n irrationele actie is een ernstige mentale uitglijder en wordt in de psychologie de representativiteitsfout genoemd. Het is een versimpeling van de werkelijkheid, een categoriseringsfout. Als het virus de Chinezen treft, dan zijn alle Chinezen opeens een besmettingsgevaar, is de achterliggende gedachte, die behalve pertinente onzin ook een vorm van xenofobie is. Een petitie van Chinese initiatiefnemers om de discriminatie te stoppen werd dan ook in enkele dagen meer dan vijftigduizend keer ondertekend.
De volgende mentale uitglijder liet niet lang op zich wachten. Vooropgesteld: het coronavirus is een serieuze bedreiging, het virus is nieuw, we hebben nog geen medicijn en wie oud en zwak is loopt een risico. Maar goedbedoelde initiatieven van media en overheidsinstanties, zoals het RIVM, om burgers te informeren, hadden niet helemaal het gewenste effect. Voor veel mensen werd zakelijke informatie over een potentiële ziekte nu een reëel persoonlijk gevaar. Ze betrokken de informatie te zeer op zichzelf en bestookten massaal de huisarts en de GGD. 'Ik hoest en voel me ziek, heb ik het coronavirus?', zo vroegen ze zich af. De druk op de dokters loopt zo hoog op dat de zorg voor andere patiënten in de knel komt, zei een huisarts deze week tegen het NOS-journaal.
Deze mentale uitglijder, ook wel het beschikbaarheidseffect genoemd, is een menselijke reactie op dramatische gebeurtenissen en bijna niet te voorkomen. Ze wordt aangewakkerd door berichten en beelden in de media. Doordat er zoveel aandacht aan corona wordt besteed, overschatten we de aanwezigheid ervan. We hebben gehoord en gezien dat er mensen sterven door het virus, en dat beeld blijft ons bij, terwijl we vergeten dat er jaarlijks in eigen land zo'n tweeduizend mensen sterven aan een gewone griep. We denken dat het virus overal is, en slaan al alarm bij een hoestje.