Toen oppercineast Alfred Hitchcock werd geïnterviewd door andere oppercineast François Truffaut zei hij:

'I don't want film to be a 'slice of life' because people can get that at home, in the street, or even in front of the movie theater. They don't have to pay money to see a slice of life. And I avoid out-and-out fantasy because people should be able to identify with the characters. Making a film means, first of all, to tell a story. That story can be an improbable one, but it should never be banal. It must be dramatic and human. What is drama, after all, but life with the dull bits cut out.'

Hitchcock verklaart daarmee goed waarom er bijna geen speelfilm is waarin eten helemaal geen rol speelt: eten is onderdeel van iedere slice of life; een intrinsiek onderdeel van het leven. Maar het is ook alledaags en saai, wat verklaart waarom eten meestal geen hoofdrol speelt in films.

De tekst gaat verder onder de foto.

© Brainwash

Still uit de film Pulp Fiction (foto: Miramax Films).

Maar eten kan wel degelijke een belangrijke rol vervullen in films. Scenaristen en regisseurs gebruiken eten juist graag om verhoudingen te verduidelijken zonder ze te hoeven uitleggen. Show, don't tell is immers de eerste les die beginnende filmmakers ingestampt krijgen.

Neem de beruchte cheeseburgerscène uit Pulp Fiction. Daarin confronteren zware jongens Jules Winnfield, gespeeld door Samuel L. Jackson en zijn maat Vincent Vega (John Travolta) een stel aanzienlijk minder zware jongens die hebben gestolen van Jules' en Vincents baas. Niet zo slim, want die baas is een gevaarlijke gangster.

De tekst loopt door onder de video.

De cheeseburgerscène uit Pulp Fiction (zonder het geweldadige einde).

Jules en Vincent verrassen de jongens bij hun ontbijt: cheeseburgers van de fictieve Big Kahuna hamburgerketen. In de magistrale scène die vervolgens ontspint, staat het gewelddadige einde aan het begin al vast. Scenarist en regisseur Quentin Tarantino haalt allerlei cinematografische trucs uit om Jules machtig te laten overkomen en Brett - de leider van de burgeretende kruimeldieven - onmachtig: Jules staat, Brett zit; Jules heeft een pak aan en Brett een denim shirt; Jules krijgt close-ups waarin hij intens naar beneden staart, Brett krijgt wide angle shots waarin hij klein en onzeker omhoog kijkt.

Maar het echte machtsvertoon komt in de vorm van Jules' actie: hij pakt de cheeseburger van Brett en neemt er een paar happen van. Daarna spoelt hij ze weg met een paar slokken van Bretts Sprite. Jules' dominantie behoeft daarna geen enkele uitleg meer; Brett en zijn partner hebben het verknald en gaan sterven.

Eten speelt daarmee in film een rol die het in het echte leven ook speelt: die van subtekst. Eten vertelt altijd een verhaal, maar doet dat nooit expliciet. Daardoor blijven de meeste mensen onbewust van de boodschap die eten meedraagt.

meer weten?

Wil je meer over de rol van eten in speelfilms weten, kijk dan eens het boekje dat Louise Fresco en Helen Westerik erover schreven.