Met enige regelmaat kom ik nieuwsberichten tegen over bijensterfte. We moeten ons daar zorgen over maken, omdat bijen onze voedselgewassen bestuiven en dus van niet te onderschatten belang zijn voor onze voedselvoorziening.
Alternatieven voor bestuiving
Toch hoeven we niet te vrezen voor de toekomst van de mensheid. Er zijn namelijk alternatieven. In veel kassen in Nederland staan dozen met speciaal geteelde hommels die het bestuivingswerk op zich nemen. En in China is op sommige plekken zo'n tekort aan bestuivers dat mensen met wattenstaafjes de bloesem aan hun fruitbomen handmatig bevruchten. En dat gaat best. Het is alleen veel werk. En misschien niet de wereld die we willen. En het kost bakken met geld.
Maar het kan.
Gevaar voor de mensheid?
Daarnaast zijn de landbouwgewassen waar we qua calorie-inname het meest op vertrouwen, granen, 'windbestuivers'. Die hebben dus alleen een briesje nodig om zich voor te planten. Dit alles wil helemaal niet zeggen dat het geen zorgelijke situatie is, en is al helemaal geen pleidooi voor wegkijken. Ik wil alleen maar zeggen dat de mens niet zo snel gevaar loopt.
Daad van overmoed
Toch is dat een cruciale component in het 'de bijen verdwijnen'-verhaal. Dat komt omdat het perfect voldoet aan de kenmerken voor een klassiek hybrisnarratief: de vermetele, overmoedige mens gaat te ver in zijn ongebreidelde heerszucht en wordt keihard afgestraft. De oud-Griekse mythologie staat bol van dit soort verhalen. De mens begaat een daad van overmoed, een 'hybris' en de goden zijn ongenadig en sabelen hem neer.
Oeroud verhaal
In die mythen waren het de goden die de mens straften, in het bijenverhaal is het de natuur die ons eens flink op onze plek zet. Dat is waarom het bijenverhaal zo sterk resoneert. Het is een oeroud verhaal dat in oneindig verschillende vormen steeds weer tot ons komt. We herkennen het. Er zit een sterke moraal in. En dat vinden we lekker.