Discipline is een term die iedereen wel eens heeft gehoord, maar waarvan maar weinig mensen weten wat het precies betekent. Zowel het op rustige en gecalculeerde wijze uitvinden van de beste manier om een doel te bereiken, als een extreme fysieke inspanning om net dat record te breken zijn voorbeelden van discipline en doorzettingsvermogen.

Discipline is dus soms een Aristotelisch streven naar een midden tussen uitersten, soms een Spartaanse exercitie in te veel van jezelf vragen. Dezelfde student kan gedisciplineerd zijn in de wiskundeles, en totaal ongedisciplineerd in het gymlokaal. De meeste mensen zijn 'gedisciplineerd' in zoverre het doel dat wordt gesteld overeenkomt met hun eigen talent en interesse. Een minderheid toont evenveel doorzettingsvermogen bij een onderwerp waar zij slecht in is, als bij een onderwerp waarvoor zij een natuurlijke aanleg heeft.

Discipline kan je helpen bij het leiden van een deugdzaam leven, zelfs een geslaagd leven - als je geslaagd definieert als het overwinnen van alle obstakels die het leven op je weg legt. Het geeft echter geen enkele garantie op een authentiek leven.

De tekst gaat verder onder de foto.

© Brainwash

Voor een authentiek leven heb je meer nodig dan het maken van de juiste keuzes in hoe je een doel nastreeft: je moet ook zelf het na te streven doel kunnen bepalen.

De manier waarop discipline wordt gebruikt op scholen en in de opvoeding vertelt je doorgaans alleen hoe je zo optimaal mogelijk andermans doelen nastreeft, maar leert je weinig over hoe je zelf doelen stelt. Tenzij je ongewoon goede ouders of leraren hebt, is discipline het naleven van gestandaardiseerde regels die zich weinig aantrekken van de verschillen tussen de individuen die ze moeten naleven.

Daarbij komt nog dat het enorm lastig is evenveel aandacht te geven aan discipline (het hoe) en aan het stellen van doelen (het wat). Het gevolg hiervan is dat kinderen die beter waren in het naleven van regels en doelen die ze werden gesteld niet altijd even goed zijn in het vinden van een authentiek bestaan, en kinderen die maling hadden aan de regels vaak de discipline missen om hun eigen doelen na te streven.

Er is geen inherente reden waarom discipline ten koste van authenticiteit zou moeten gaan, je kunt prima gedisciplineerd je eigen doelen nastreven. Dit is zelfs het universele kenmerk van succesvolle mensen zoals Bill Gates, Mark Zuckerberg en andere moderne celebrities. 'Het goed doen op school' is geen garantie voor succes, omdat succes vereist dat je jezelf doelen stelt, terwijl slagen in een schoolsysteem vaak betekent dat je zo goed mogelijk moet doen wat je gezegd wordt. Mensen die 'falen' binnen het schoolsysteem denken vaak ten onrechte dat ze geen kans maken op succes, maar de meest succesvolle techneuten zijn juist vaak high school of college dropouts.

Tegenwoordig kiezen veel meer mensen ervoor om voor zichzelf te werken, omdat ze de vrijheid willen hun eigen doelen na te streven. Het is lastig om uit een systeem te komen dat zwaar leunt op het nastreven van andermans doelen en van daaruit je eigen doelen te bepalen. Dit vraagt om een nieuw onderwijsmodel dat zich erop richt kinderen te leren hoe ze zichzelf doelen stellen en die vervolgens zo efficiënt mogelijk kunnen bereiken.

Een hybride tussen het klassieke disciplinemodel en het moderne authenticiteitsdenken is lastig op grote schaal te implementeren. Zoals alle centrale systemen is ook staatsonderwijs log en bureaucratisch. Het duurt nog wel even voordat er een natuurlijke balans ontstaat tussen het volgen van andermans regels en het stellen van eigen doelen. De voorlopers op deze trend zullen thuisscholen en dappere initiatieven zijn.

Een geslaagd leven bestaat al lang niet meer uit het vinden van een middenweg in het nastreven van andermans doelen. Wat ik een geslaagd leven zou noemen, is een combinatie van deugdethiek en levenskunst. Het vinden van de meest efficiënte manier om de doelen te behalen die je jezelf hebt gesteld. Daarvoor is de 'tegenstrijdige' combinatie van discipline en een flinke dosis anarchie noodzakelijk.