Een rijdende Tesla (Foto: EPA, Tesla).
Deze Gigafactory wordt door Tesla gepresenteerd als een innovatieve en duurzame fabriek, compleet met zonnepanelen op het dak, waardoor het allemaal zo mooi past binnen Tesla's duurzame-energie-goed-weer-verhaal. Maar waar moet al dat lithium dan wel vandaan komen?
De meeste duurzame energie-opwekkers hebben nog steeds enorme hoeveelheden fossiele hulpbronnen nodig voor hun productie, installatie en onderhoud. Denk aan staal en olie voor windmolens, en silicium in zonnepanelen. Zo veel zelfs, dat de meeste groene energie-opwekkers nog steeds niet meer energie opleveren dan er ooit in is gestopt.
In zijn boek Green Illusions laat ingenieur en wetenschapssocioloog Ozzie Zehner er geen twijfel over bestaan. Het idee van schone energie is een illusie, want de vervuiling wordt van het westen verplaatst naar veelal de derde wereld. Zero emissions hier, ja, maar tonnen viezigheid daar. Al die fossiele hulpbronnen voor die duurzame energie-opwekkers moeten nog steeds gewonnen, gefabriceerd, en vervoerd worden. Het volledige duurzame energie discours komt hiermee op z'n kop te staan.
Terug naar de vraag waar Elon Musk zijn lithium vandaan wil halen, want hij heeft echt gigantische hoeveelheden nodig. Hoewel lithium over de hele wereld gevonden wordt, liggen de grootste voorraden in de zoutvlaktes van het Andes hooggebergte op de grens van Argentinië, Chili en Bolivia.
Vooral de Salar de Uyuni in Bolivia, de op één na grootste zoutvlakte ter wereld, moet in de groeiende vraag van lithium voor elektrische auto's gaan voorzien. Daar schijnt 70% van de wereldvoorraad aan lithium te liggen. Lithium wordt ook wel de nieuwe olie genoemd. Dit kan Bolivia van één van de armste, tot één van de rijkste landen van de wereld maken.
Nu hebben dit soort derde wereld landen wel vaker meegemaakt dat zij enorm rijk zouden kunnen worden van hun natuurlijke grondstoffen, maar vaak zijn westerse bedrijven er met de pot van door gegaan. Hooguit wordt een lokale elite rijk gemaakt, maar de lokale bevolking profiteert hier zelden van. Zij ziet enkel de schadelijke gevolgen van dit soort mijnbouw, in de vorm van ernstige milieuvervuiling in hun leefomgevingen.
De socialistische regering van Evo Morales wil vanuit dit perspectief niet de fouten maken die eerdere regeringen met de winning van tin en zilver gemaakt hebben, en probeert buitenlandse bedrijven zo veel mogelijk buiten de deur te houden. Maar het land ontbeert zelf de kennis en infrastructuur om de commerciële winning van lithium mogelijk te maken.
En dus zal Bolivia tegen zijn zin toch buitenlandse bedrijven en investeerders toe moeten laten om te kunnen profiteren van deze mogelijke goudmijn. Voorlopig zijn er slechts een paar pilot projecten met een Chinees en een Duits bedrijf gestart, dus het is nog even afwachten of Elon Musk wel grote hoeveelheden elektrische auto's kan gaan produceren. Hij is daarvoor afhankelijk van de zoutvlakte in Bolivia.
Het zou dus zo maar kunnen dat de opmars van de elektrische auto zal gaan stokken. Tenzij Bolivia het voor elkaar krijgt om een gunstige overeenkomst te tekenen met buitenlandse investeerders, waarbij de lokale bevolking en het milieu niet tekort worden gedaan. De geschiedenis stemt echter weinig hoopvol.
meer weten?
Bovenstaande tekst werd eerder uitgesproken door Jaron Harambam in Brainwash Radio, de verhalende nieuwsanalyse van Brainwash op NPO Radio 1. Elke laatste maandag van de maand, 20:30 tot 21:30 uur. Ook beschikbaar als podcast.