Het begon niet erg heldhaftig. Een 22-jarige Malinees is onderweg naar een voetbalwedstrijd met zijn vriendin in Parijs. Hij zal daar niet spelen, maar toeschouwer zijn. Sowieso hoort de Malinees officieel niet in Frankrijk te zijn, want hij heeft geen enkel document of verblijfspapier om zich te legitimeren. Onderweg passeren ze een groep mensen die met ingehouden adem naar boven staart, naar een flatgebouw. Een bange, nerveuze energie heeft hen in de ban.

Mamoudou Gassama, die tot dan toe on-identificeerbaar door het leven gaat, zal op dit moment een naam worden die mensen vanzelfsprekend over de lippen rolt. Hij ziet wat er aan de hand is: er bungelt een kindje op de vierde etage van een flatgebouw, zijn handen klampen zich vast aan de rand van het balkon, en wel aan de verkeerde kant, de kant waar de grote, vrije val wacht.

Dan neemt het instinct het van Mamoudou over: hij sprint over de boulevard, stort zich op de gevel van het flatgebouw, zoals sporters zich vol overgave in het spel storten, en met een bovenmenselijke kracht, als een superheld, als een Spiderman, trekt hij zich aan zijn armen op aan de verschillende ballustraden. Het is een kwestie van zo'n dertig seconden. Dan is hij op de vierde verdieping aangeland, en redt het kind.

Tekst loopt door onder de video.

De mensen applaudisseren daar in het achttiende arrondissement van Parijs, de spanning ontlaadt. Natuurlijk is onder het publiek ook een smartphone-filmer aanwezig, want anders was het verhaal nooit het journaal verhaal geworden, het internet-verhaal zoals wij het kennen. Er moet wél een filmpje zijn, wil het viraal gaan. Zo valt de heldenmoraal van Gassama in heel de wereld te bewonderen.

Het geredde kind is een jongetje van vier jaar. Blank. Zou het de zwarte Gassama opgevallen zijn? Zou het iets hebben uitgemaakt?

De burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo verklaart nadien: 'Zijn daad is een voorbeeld voor alle burgers.' Dat is mooi gezegd, maar in alle eerlijkheid: hoeveel van ons bezitten de lenigheid en de kracht – nog even afgezien van de moed en de impulsiviteit – om als een gevelartiest dit klusje te klaren? Zeer, zeer weinigen.

Een goed etmaal later wordt Mamoudou ontvangen door president Macron, hij krijgt zijn verblijfspapieren en een baantje bij de brandweer. Hier wordt een uitzondering op de regel gemaakt, want zonder deze heldenactie zou het asielverzoek van Gassama tamelijk hopeloos zijn geweest.

Tekst loopt door onder de afbeelding.

© Brainwash

Mamoudou Gassama staat de pers te woord (foto: ANP/Gerard Julien).

Zelfs extreem rechts, het Front National betuigt zijn instemming: 'Dit is nu eens een Malinees die het echt verdient.' Implicatie: al die andere Malinezen en asielaanvragers niet. Nog verstrekkender implicatie: laat ze eerst maar eens een kind redden van de vierde etage van een flatgebouw, dan hoeven we niet aan hun loyaliteit te twijfelen. Een nieuwe norm voor de inburgeringstest, waarvoor maar zeer weinigen zullen slagen.

De heldenmoed van Gassama verdient het niet om gekleineerd te worden. Het is een ongelooflijke, onbaatzuchtige daad, zo een waar ze commando's op trainen. Die mengeling van instinct, roekeloosheid, en impulsiviteit, gecombineerd met een enorme lichamelijke vaardigheid maakt ook deel uit van wat wij tegenwoordig aanduiden als toxic masculinity, giftige mannelijkheid. Het is de overmoed van verzetsmensen uit de Tweede Wereldoorlog, die achteraf verklaarden 'zonder nadenken' te hebben gehandeld: eerst doen, daarna verbaasd zijn over de eigen tegenwoordigheid van geest.

Of misschien moet je zeggen: tegenwoordigheid van lichaam. Gassama heeft als in een impuls gehandeld. Wel beschouwd: onverantwoord. De cynicus zal constateren: een teveel aan testosteron. Voor je het weet kom je uit bij de beruchte, wandelende 'testosteronbommen'. Maar in dit geval viel het duikelaartje de goede kant op. Fantastisch voor Gassama. We bewonderen hem terecht, maar laten we onthouden dat dit soort onbesuisde helden nooit koorknaapjes zijn.