Waarom je niet van je kind hoeft te houden

We zijn in de Amerikaanse stad Pittsburgh. Jaren vijftig. Troy is vader en echtgenoot, een man van middelbare leeftijd die zijn hele leven lang werkt als vuilnisman. Van zijn schema wijkt Troy geen millimeter af: opstaan, naar werk, naar huis. En vrijdag, ja vrijdag is een dag om naar uit te kijken.

Dan krijgt Troy betaald. 65 dollar in een bruin envelopje. Daarmee gaat hij naar huis waar hij het envelopje aan zijn vrouw Rose geeft. Dan gaat hij in zijn tuin gin drinken met zijn boezemvriend. En ze praten over vroeger. Toen Troy een honkballer was, iemand die homerun na homerun kon slaan, die de lieveling van het plaatselijke publiek was, maar die nét niet goed genoeg was voor de Major League. En daarom vuilnisman werd.

Cory is Troy's zoon. Een jongen die droomt over een carrière als American Football-speler. En over zoveel meer. Dat blijkt uit de scène in de film waarin hij een televisie aan zijn vader vraag zodat hij naar sport kan kijken. Zijn vader lacht. En weigert.

'Pap', vraagt Cory, 'Waarom heb je mij nooit leuk gevonden?'

Troy stapt tot dichtbij de jongen en kijkt hem recht in de ogen. 'Leuk? Waar staat het opgeschreven dat ik je leuk moet vinden?'

'Nergens', zegt Cory.

'Nou dan', zegt Troy, 'Je krijgt toch iedere dag genoeg te eten? Je hebt kleren om aan te doen? Ik geef je alles, ik geef je je leven. Dat hebben je moeder en ik samen gedaan, and liking your black ass wasn't part of the bargain.'

De boodschap van Troy aan zijn zoon: ga niet door het leven jezelf afvragend of mensen je 'leuk' vinden — het gaat om de vraag of ze je juist behandelen. Maar Troys levensles aan zijn zoon is ingewikkelder dan dit. Vooral wanneer zijn eigen geheim wordt onthuld. Hij heeft een minnares. Erger nog, ze is zwanger van zijn kind.

Wanneer hij dat opbiecht, is zijn vrouw er kapot van. Troy wil het uitleggen. Achttien jaar lang staat zijn leven stil, de Major League niet meer dan een wrange droom, vuilnis ophalen dag in dag uit zijn enige werkelijkheid. Zijn illegale liefje is zijn ontsnapping. Bij haar kan hij echt dromen. Hoeft hij geen vader en echtgenoot te zijn.

'Dat betekent niet dat ik mijn taak als vader en echtgenoot verzaak, Rose', zegt hij tegen zijn vrouw. 'Ik zal altijd bij je blijven, je juist behandelen, want je bent mijn vrouw.' En dan gaat Troy weer verder met het bouwen van een hek van hardhout. De film is getiteld Fences.

Het is een verhaal over een vader. Gevangen in een rol waarin hij nooit meer zichzelf kan zijn, maar waarin hij moet zorgen. En daar heeft leuk vinden of houden van niets mee te maken. Het enige wat je kunt doen is rechtvaardig handelen. En dus een hek heen bouwen om dat gedeelte van identiteit waar je vrij kan leven en niemand iets van je kan eisen.

Troy is een harde man in dit verhaal. Pas aan het einde, wanneer hij sterft, gaan we van hem houden. Ik althans. Want ik herken in zijn verhaal de grote mythe van ouderschap — namelijk dat het genoeg is als je van je kinderen houdt, of ze leuk vindt. Goedbeschouwd zijn dat vage, oppervlakkige termen. Datgene wat Troy doet is echter, en veel moeilijker: juist handelen, rechtvaardig optreden. Deugdzaam zijn. En dat jaar in jaar uit, een leven lang, werkend als vuilnisman.