Regisseur Shariff Korver: onder grote druk kom je erachter wie je echt bent

'Statistisch is de kans om te winnen heel klein: tien procent. Het systeem zit zo in elkaar dat de jury een selectie van tien films ziet van de honderd die ingezonden zijn, en daarvan op eentje mogen stemmen. Er worden vijftien films geselecteerd van de honderd voor de shortlist, en dan worden er vijf genomineerd.'

'De Academy-leden die zich opgeven om te stemmen voor beste internationale film.'

'Wat ik begrijp is dat het niet de meest populaire categorie is. Het lijkt op de Nederlandse Academy. In de eerste ronde stem je op je eigen specialiteit: regisseurs op regisseurs, acteurs op acteurs. Voor de categorie 'internationale film' moet je je opgeven. We hebben voor de film veel campagne gevoerd, veel interviews gegeven en reclame gemaakt in de filmbladen. Alles online vanwege covid en gericht op Amerika. Het is vooral een eer geweest in Nederland.'

'Dat Nederland denkt: dit is de film die het verst zou kunnen komen. In een best wel sterk jaar, met films als De Oost, De Veroordeling en De Slag om de Schelde. Dat zijn allemaal films waarvan niemand het gek had gevonden als die ook geselecteerd zouden zijn geweest. En als je een ronde verder komt: dat is op dit moment onwerkelijk.'

'Net voor de Kerst.'

'Een groep jonge soldaten zijn op een vredesmissie. Eén van hun voertuigen gaat kapot. Zo'n ding is een paar miljoen euro waard, dus dat laat je niet achter. Een klein groepje soldaten wordt achtergelaten om het te bewaken tot ze hem kunnen ophalen. Tachtig procent van de film speelt zich af op die ene plek, in the middle of nowhere, in een Midden-Oosters land. Per ongeluk schieten ze een geit dood. De eigenaar van de geit is een Arabisch jongetje, en die komt verhaal halen. Hij is niet blij met het bedrag wat hij ervoor krijgt en besluit om te blijven hangen.'

'Voor mijn gevoel doen ze het zichzelf aan. Wij bedenken de personages, schetsen een wereld. Deze wereld gaat over een vredesmissie en jonge soldaten. Wij schetsen de elementen, plaatsen de personages erin en dan gebeurt het vanzelf.'

'Dit script is geschreven door Jolein Laarman. Ik heb haar benaderd of ze deze film wilde schrijven toen er nog geen idee was voor een film, maar wel een gevoel. Er was een krantenartikel dat ik ooit las en de behoefte daar iets mee te doen.'

'Het krantenartikel ging over jonge soldaten die na vijf maanden Afghanistan naar Kreta werden gestuurd om te debriefen. Dat houdt in dat je overdag een therapiesessie doet, en 's avonds voor het eerst weer mag feesten, drinken en stoom afblazen. Het idee is dat je naar een tussenstation gaat voordat je naar huis gaat. Dat liep uit de hand. Er waren vechtpartijen, vernielingen en mishandelingen. Dat gebeurde tijdens het uitgaansleven op het feestgedeelte van Kreta. Het heeft het nieuws en de Tweede Kamer gehaald.'

'Ja. De vraag was: is dit wat je moet doen om die jonge jongens te helpen in de transitieperiode? Ik zag een beeld voor me, en daar gaat een van de nummers over die ik heb meegenomen: een beeld van onvermogen om de emoties van wat je hebt meegemaakt te kunnen plaatsen. En dat het zich uit in het agressieve.'

Dat nummer, dat Korver koos voor de podcast Brainwash, is Territory van The Blaze. Zowel het nummer als de videoclip zijn een inspiratie geweest voor Do No Hesitate. 'Het is een nummer dat het gevoel van die jongens voor mij sterk weergeeft. In de clip zien we een emotionele homecoming, hij komt thuis en geeft het gevoel lang weg geweest te zijn. Hij heeft weer contact met familie, vrienden en vrijheid. Het gevoel van onrust dat hij met zich meedraagt transformeert in hem in dat hij gaat dansen als een gorilla. Hij wordt een beest. Dit nummer klopt sterk met wat ik voelde voor die jonge jongens: het onvermogen om te gaan met wat je hebt meegemaakt, en dat je dat weer meeneemt naar waar je vandaan komt.'

'Het artikel las ik al in 2009, toen zat ik nog op de filmacademie. Het greep mij. Na mijn afstuderen in 2011 begon ik rustig research te doen: ik heb de journalisten die het stuk geschreven hebben geïnterviewd, en veteranen geïnterviewd. Daarna ben ik twee andere films gaan maken. In 2014 wist ik dat het mijn volgende film zou worden en heb ik schrijver Jolein Laarman en mijn producent benaderd.'

'Dan ga je aan de slag en heb je de personages op het doek staan, en alle ellende die ze meemaken. We hebben veel gesprekken gehad over hoop en lucht in deze film. We wilden geen zwarte film maken. Het is moeilijk, bij dit onderwerp, om eromheen te gaan. Het voelde niet oprecht om een film te maken waar je niet gaat waar de pijn ligt. Nederlandse films hebben daar soms last van, om dat niet te doen.'

'Wij houden van het klein houden, van normaal doen. Als je een Italiaanse of Spaanse film ziet waarin groot drama plaatsvindt, vinden we dat cultureel passend. Bij de taal en het temperament. In de Poolse Bruid zie je de overdrijving van de Nederlands boer die niks zegt en niet over zijn emoties praat. Dus wij hebben die afspraak gemaakt: we gaan er niet omheen.'

'Absoluut. Ik ben in Venuzuela opgegroeid, dus daar ligt ook de basis. Het conflict ligt voor mij persoonlijk in de ontmoeting van twee culturen en dat neem ik mee in mijn werk. Het idee van 'schrijf waar je over weet' (write what you know), daar loop je toch tegenaan op een gegeven moment.'

'Ik zoek daarin wel grenzen op. Die moeten passen binnen het culturele. Mijn films gaan vaak over de ontmoeting tussen culturen, dus dan speelt dat een centrale rol thematisch gezien en in het plot. In het geval van Do Not Hesitate gaat het over een Nederlandse soldaat en een Arabisch jongetje. Het onvermogen voor die twee om met elkaar te communiceren en elkaar te snappen.'

'Film gaat over conflict. Of het nu klein is of groot: als er niks gebeurt, heb je geen film. Dus je gaat altijd op zoek naar waar de pijn en het conflict ligt. Dat is waar je je thema's onderzoekt. In de filmwereld zeggen ze: dat is waar de ware mens naar boven komt. Onder grote druk kom je erachter wie je bent. Dus je gaat je personages onder grote druk zetten, maar dat moet wel geloofwaardig zijn in de setting. Dan komt het ware gezicht naar boven. En wat je over het onderwerp wil zeggen. Dus het is inherent aan het proces.'

'Als we het hebben over oorlogssituatie waar je je jonge jongens naartoe stuurt na een training van nog geen jaar, met een wapen en uniform, die met het idee komen om te helpen, maar wel het wapen in handen willen hebben. Als iemand te dichtbij komt, of als iets niet gaat zoals je wil, dan heb je de macht om iemand dood te schieten. Om je autoriteit te laten gelden. Dat doet iets met je.'

'Wat je vaak hoort, en zeker in Afghanistan, waar onze research vandaan komt, is dat de vijand onzichtbaar is. Je ziet hem nooit. Dat speelt een belangrijke rol in onze film. Op een gegeven moment maakt de vijand een beweging van buiten naar binnen. Dan kom je erachter dat de vijand ook in jezelf zit.'

'Ja. PTSS is een belangrijk onderwerp. Het is een taboe. We weten dat je een prijs betaalt voor je acties: die hebben consequenties. We hebben het gevoel dat oorlog nodig is, voor onze veiligheid. We zijn blij als we een leger ergens heen kunnen sturen. Dan gaat het om onze veiligheid, maar die oorlog wordt gelukkig niet hier gevochten, maar ergens anders. Maar iemand moet er wel heen. Als je hoort wat we die jongens aandoen, en dan hebben we het nog niet eens over de lokale bevolking, want dat is een verhaal apart. PTSS draag je voor de rest van je leven met je mee, en het enige wat je kan doen is een vorm vinden om ermee om te gaan.'

'Honderd procent. Dat is het ding met het leger, en daar gaat de titel ook over: Do Not Hesitate. Twijfel niet. Volg orders. Doe het gewoon. Want als je erover gaat nadenken, dan beginnen de problemen. Maar het is onmogelijk niet na te denken over wat je gedaan hebt.'