Hoe een zelfmoordterrorist menselijk werd

In de nasleep van een terroristische aanslag heerst de chaos niet alleen op straat, maar vooral ook in ons denken. We zijn in de greep van angst. Dat zie je terug in films. In Westerse films die over een aanslag gaan, overheerst vaak de angst. Ik wilde weten of dat in niet-Westerse producties ook het geval is. Ik stuitte op de film The Attack, uit 2012.

De film van de Libanese regisseur Ziad Doueiri gaf mij duidelijkheid over de werkelijkheid van de zelfmoordterrorist. Hij vertelt het verhaal van een Palestijnse arts, die samen met zijn vrouw in Tel Aviv woont. Ze worden geaccepteerd in de Israelische stad. Amin werkt al jaren in een ziekenhuis in de stad.

Onderhuids is er spanning aanwezig. Dat blijkt wanneer de arts vlak na een bomaanslag in een restaurant slachtoffers op de Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis behandelt. Sommigen van hen weigeren - gillend van de pijn - door 'de Palestijn' behandeld te worden.

Tekst loopt door onder de video.

Dan blijkt de vrouw van Amin vermist te worden. Hij krijgt een telefoontje met de vraag of hij naar het ziekenhuis wil komen. Hij moet een lichaam identificeren — dat van de aanslagpleger in het restaurant.

Het blijkt zijn vrouw.

Hij is van verdriet en verbazing geslagen. Nooit had hij ook maar iets van radicalisering bij haar kunnen bemerken. Hij gaat op zoek naar antwoorden. Hij reist naar de Palestijnse stad Nablus op de Westelijke Jordaanoever, de geboorteplaats van zijn vrouw.

Daar komt hij in aanraking met haar familie, en met een omgeving waarin iedereen geradicaliseerd is. De vrouw van Amin wordt als een martelaar vereerd. Zelf is hij de duivel. De Palestijnen denken dat hij een Mossad-agent is. Toch vraag hij door, wil hij weten wie zijn vrouw geradicaliseerd heeft.

Terwijl hij naar antwoorden zoekt, komt hij ook oog in oog te staan met zijn eigen roots. Hij ziet de destructie die het Israëlische leger op Palestijns gebied aanricht. Zijn fijne, geïntegreerde leven in Tel Aviv komt op losse schroeven te staan. Bij terugkomst wordt hij gewantrouwd door zijn Israëlische collega's in het ziekenhuis.

Het eindigt verschrikkelijk. De arts krijgt een videoband toegespeeld waarop te zien is hoe zijn vrouw zich voorbereidt op de aanslag. Aan haar opdrachtgevers, die buiten beeld blijven, vraagt ze of de bomgordel ook een knop heeft waarmee je het explosief onschadelijk kunt stellen.

Maar zo'n mechanisme bestaat niet.

De vrouw lijkt bang. Tranen rollen haar over haar wangen. Ze vraagt of ze haar man mag bellen. Dat mag. Terwijl Amin naar de video kijkt, ziet hij hoe zijn vrouw hem belt, en hoe hij kortaf antwoordt dat hij nu geen tijd heeft om met haar te praten. Hoe hij de verbinding verbreekt.

Angst en chaos dus — ook hier, bij deze vrouwelijke martelaar die een paar uur na het opnemen van de video zeventien mannen, vrouwen en kinderen in een restaurant in Tel Aviv opblaast.

In de slotminuten van de film, van de video, is ze geen dader meer, maar een mens. Net als wij.

Bovenstaande tekst werd eerder uitgesproken door Gawie Keyser in Brainwash Radio, de verhalende nieuwsanalyse van Brainwash op NPO Radio 1. Elke laatste maandag van de maand, 20:30 tot 21:30 uur. Ook beschikbaar als podcast.