Zelfs voor wie zich niet professioneel met het nieuws bezighoudt, kan het voelen alsof de urgentie en intensiteit ervan steeds hoger wordt. 2016 was #worstyearever, 2017 lijkt niet beter te worden. Omstreden presidentiële decreten, een gefotoshopte lijsttrekker en een televisiedebat dat wel/niet doorgaat: het laat allemaal weinig aan de verbeelding over.
Veel van het huidige nieuws wordt geplaatst binnen een overkoepelend narratief: dat van een mondiaal conflict waarin kwaadaardige terroristen, een 'onbeheersbare stroom' vluchtelingen, en een 'wegkijkende elite' de hoofdrol spelen. Er lijkt soms niets anders aan de hand dan dat.
Dat heeft effect op de verkiezingsstrijd. Het 'Normaal Doen' van VVD'er Mark Rutte, het 'progressief patriotisme' van PvdA-leider Asscher en het 'Nederland weer van ons' van Geert Wilders: allemaal spelen ze voetbal op hetzelfde afgetrapte veldje. Het is gemakkelijker in te haken in een lopende discussie, dan om een nieuw onderwerp op de agenda te zetten.
Wie in de aanloop naar de verkiezingen alleen de campagne en debatten volgt, holt van rel naar rel en staat op 15 maart kortademig in het stemhokje. "Nieuws maakt ons bang voor de verkeerde dingen en wantrouwend tegenover de verkeerde mensen", schreef Correspondent-hoofdredacteur Rob Wijnberg in een pleidooi om tot de verkiezingen geen nieuws te volgen. Maar wat moet je dan wel?
Politiek gaat over meer dan de actualiteit: politiek gaat over het soort wereld waarin we willen leven.
Mogelijke werelden, dat is het terrein van de kunst. Van utopische vergezichten in de literatuur tot films over alternatieve man-vrouwverhoudingen, van theater over vluchtelingen tot abstracte installaties die reflecteren op de technologische samenleving: kunst dwingt je beter, en via de ogen van een ander, naar de wereld te kijken.
De kunstenaar herschikt de werkelijkheid, en nodigt je uit om de thema's eruit te halen die jij en de maker delen. Een concreet stemadvies hoef je niet te verwachten: wel nieuwe perspectieven en andere onderwerpen. Dat is de beste kuur voor het benauwde publieke debat. Juist als de spanbanden strakker worden aangetrokken moet je de luiken laten klapperen.
Mijn voornemen is: in de aanloop naar de verkiezingen extra romans lezen, meer tentoonstellingen bezoeken en vaker films zien. Dat is geen vorm van wegkijken, dat is een manier om je breed te informeren.