Zou je je laten opereren door een robot? Zou je een app of computer jouw huwelijkspartner voor je uit laten kiezen? In een tijd waarin sciencefiction werkelijkheid lijkt te worden en robots en kunstmatige intelligentie oprukken, moeten we onszelf een aantal belangrijke vragen stellen. Zullen machines ons voorbijstreven, of zijn er menselijke eigenschappen die simpelweg niet door techniek te vervangen zijn? Die vragen staan centraal in de tweede aflevering van What's the Right Thing to Do? Vier lessen uit de uitzending.

1. Aristoteles voorzag het al

In de vierde eeuw voor Christus voorzag de Griekse filosoof Aristoteles dat het zo ver zou kunnen komen dat machines het werk van mensen op zich nemen. Hij speculeerde over een geautomatiseerd weefgetouw, waarvan de spoel uit zichzelf zou draaien. De mens zou dan verlost zijn van geestdodend werk, zo was zijn gedachte. Het feit dat het technische hoogstandje nog niet in zijn eigen tijd beschikbaar zou zijn, was voor Aristoteles genoeg reden om slavernij te verdedigden. Dan konden slaven het geestdodende werk doen.

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?.

2. Wat ten tijde van Aristoteles niet kon, kan nu wel

Zo'n 2400 jaar na Aristoteles zijn en worden veel banen geautomatiseerd. Denk aan fabrieks- of magazijnmedewerkers, maar ook aan boekhouders of secretaresses. Volgens filosoof Nick Bostrom is het een kwestie van tijd voordat kunstmatige intelligentie alles kan wat wij mensen kunnen. De vraag is: ten koste van welke banen zal dat gaan? Volgens wetenschapsjournalist Anna Gimbrère zal haar baan door techniek ingehaald worden. Ze voorziet een soort 'super-Google', dat alle wetenschapsinformatie tot de beschikking heeft. Ook schrijver Philip Huff, die schrijft over menselijke emoties en relaties, denkt dat computers op een dag boeken zullen kunnen schrijven. En dat zijn niet de enige banen die verloren zullen gaan volgens de deelnemers aan What's the Right Thing to Do?

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?.

3. Nieuwe technologie komt met nieuwe dilemma's

Neem de zelfrijdende auto. Welke keuzes maakt zo'n auto in het geval van een onvermijdelijk ongeluk? Doodt de wagen een jong gezin, dat een rood stoplicht genegeerd heeft en oversteekt, of stuurt de auto tegen een muur aan, waardoor de inzittende om het leven komt? Stel je voor dat jij de programmeur bent van zo'n auto. Welke morele keuze zou jij de auto laten maken? Zou je de familie of de inzittende van de auto doden? En op basis waarvan maak je die keuze?

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?.

4. Als je het over technologie hebt, heb je het over mensen

De discussie in What's the Right Thing to Do? gaat over zelfrijdende auto's, over banen die door algoritmes worden overgenomen en over robots die mensen kunnen opereren. Maar vooral ook gaat hij over imperfectie, ongeluk, gêne en zweethanden. En daarmee gaat de discussie over ons, over de voorwaarden, ongemakken en gebeurtenissen die zo typerend zijn voor menselijk leven. De vraag is dus niet zozeer of de technologie ons zal inhalen, maar wat zo typerend is aan menselijk leven, dat we het zeker moeten behouden.

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?.

meer weten?

What's the Right Thing to Do? is het nieuwe televisieprogramma van Human waarin de beroemde Amerikaanse filosoof Michael Sandel jou je brein laat breken over de belangrijkste dilemma's van nu. Meer informatie en eerdere uitzendingen van het programma vind je op de website van Human (Omslagfoto: ANP, Piroschka van de Wouw).