Cristiano Ronaldo is een geweldige voetballer. Daar zullen maar weinig mensen het mee oneens zijn. Maar is het terecht dat hij tweeduizend keer zoveel verdient als een leraar op een middelbare school? In een tijd van toenemende ongelijkheid en groeiende weerstand tegen de elite, moeten we ons afvragen hoe een rechtvaardige samenleving omgaat met ongelijkheid in inkomen en welvaart. In de vierde aflevering van What's the Right Thing to Do? gaat filosoof Michael Sandel te rade bij de oude Grieken.

1. Cristiano Ronaldo verdient veel. Te veel?

Om met Cristiano Ronaldo te beginnen. De spits van Real Madrid streek vorig jaar naar verluidt 78 miljoen euro op, en was daarmee de best verdienende sporter ter wereld. Zet dat af tegen het gemiddelde salaris van een docent op een middelbare school: 35.000 tot 40.000 euro. Het verschil is enorm. Is dat enorme inkomensverschil te rechtvaardigen?

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?

2. Jouw verdienste is niet jouw verdienste

Het voorbeeld van Ronaldo laat zien dat we in een meritocratie leven, een samenleving waarin mensen naar verdienste beloond worden. Tegenover het zeldzame talent van Ronaldo staat een flinke som geld. Logisch, toch? In What's the Right Thing to Do? wijst Sandel erop dat er sprake is van een zekere willekeur. Heb je eigenlijk wel invloed op zoiets als talent, of word je ermee geboren, is het het resultaat van een genetische loterij?

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?

3. Leven in een lottocratie

We gaan nog even door met de loterij. Stel je voor dat er twee scenario's mogelijk zijn. In het eerste geval leef je in een perfecte meritocratie, waarin je, ongeacht ras, klasse, geslacht of etniciteit, beloond wordt naar verdienste. In het tweede geval is er sprake van een lottocratie, waarin welvaart, sociale status en inkomen afhangen van een loterij, van puur toeval. In welke van deze samenlevingen zou je het liefst willen leven als je rijk zou zijn? En welke kies je als je als je arm bent?

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?

4. Bijdrage aan de maatschappij

De discussie over inkomensongelijkheid gaat al gauw over de verdeling van schaarse middelen. Je kunt vragen stellen bij het salaris dat Ronaldo opstrijkt. Maar, de discussie kent een andere laag. Als de oude Grieken het over rechtvaardige verdeling hadden, dan hadden ze het namelijk niet in de eerste plaats over inkomen en welvaart. Veel belangrijker was sociale erkenning en waardering. Wat is iemand waard als je kijkt naar zijn bijdrage aan de maatschappij? Die vraag zouden we moeten stellen.

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?

meer weten?

What's the Right Thing to Do? is het nieuwe televisieprogramma van Human waarin de beroemde Amerikaanse filosoof Michael Sandel jou je brein laat breken over de belangrijkste dilemma's van nu. Meer informatie en eerdere uitzendingen van het programma vind je op de website van Human (omslagfoto: Randy Jacobs).