Dit is wat filosoof Michael Sandel je leert over discriminatie

Is het altijd verkeerd om mensen aan te nemen op basis van ras of geslacht? En zouden douanebeambten op luchthavens etniciteit of nationaliteit mee moeten nemen in hun overweging om iemand te screenen of niet? Is discriminatie altijd onrechtvaardig? Die pittige vraag staat centraal in de derde aflevering van What's the Right Thing to Do?

Ook als het over discriminatie gaat, loont het om te rade te gaan bij de oude wijsgeren. Net als over robotisering, heeft de Griekse filosoof Aristoteles ons iets te zeggen over discriminatie. Of beter gezegd, over rechtvaardigheid. Volgens Aristoteles is het gemakkelijk om rechtvaardigheid te definiëren. Rechtvaardigheid betekent mensen gelijk behandelen. Het wordt lastiger als we vervolgens willen bepalen in welk opzicht mensen gelijk zijn. Als het over discriminatie gaat, is dat de grote vraag. Het volgende fragment illustreert dat.

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?

Lookism. Het bestaat. Zoals in bovenstaand fragment al gesuggereerd wordt door de deelnemers aan What's the Right Thing to Do?, is het discriminatie op basis van iemands uiterlijk. Een kledingwinkel waar alleen aantrekkelijke, gespierde mannen worden aangenomen. Een bar waar alleen rondborstige blondines mogen werken.

Goed voor de omzet, maar is het ook moreel te rechtvaardigen? Zou het aannemen van sollicitanten op basis van uiterlijk bij wet verboden moeten worden, zoals het geval is bij racisme? Volgens cabaretier Carolien Borgers wel. 'Je baseert je niet op de kwaliteiten die iemand heeft, maar op iets waar iemand mee geboren is, en waar hij of zij maar heel weinig op invloed heeft', stelt ze. Maar niet iedereen is het daar mee eens.

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?

Etnisch profileren. Volgens veel agenten is het een belangrijk onderdeel van hun werk. Niet omdat ze racisten zijn, maar omdat ze stereotypen gebruiken om boeven te vangen. Afkomst speelt daarbij een rol, stellen ze, maar is niet het enige criterium. Toch bleek vorig jaar dat bij proactieve politiecontroles in de Randstad in 92 procent van de gevallen een burger met een niet-Nederlands voorkomen betrokken was. De vraag die we moeten stellen is: al zou etnisch profileren tot een hogere pakkans leiden, is die aanpak te rechtvaardigen? Het leidt bij de deelnemers aan What's the Right Thing to Do? tot een verhitte discussie.

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?

Discriminatie. Het is op het eerste gezicht een discussie waar je snel uit bent. Niemand zal zeggen dat hij of zij een voorstander is van discriminatie, of een tegenstander van rechtvaardigheid. Maar, om nog even terug te gaan naar Aristoteles: lastiger wordt het als we moeten bepalen welke mensen, en in welk opzicht mensen gelijkwaardig zijn. De discussie over discriminatie is er een die doorlopend gevoerd dient te worden.

Tekst loopt door onder de video.

Fragment uit de uitzending van What's the Right Thing to Do?

What's the Right Thing to Do? is het nieuwe televisieprogramma van Human waarin de beroemde Amerikaanse filosoof Michael Sandel jou je brein laat breken over de belangrijkste dilemma's van nu. Meer informatie en eerdere uitzendingen van het programma vind je op de website van Human (omslagfoto: Vlad Tchompalov).