Zo wordt angstvallig gezocht naar verdoving van de eenzaamheid

De laatste keer dat ik een kies liet trekken, was het einde van mijn verstand. Een ontstoken wortel met de kerstdagen betekende drie dagen lang met wodka in mijn wang wanhopig rondbellen naar de spoedchirurgie. Verlossing. Naalden prikten in mijn tandvlees en gehemelte. De spijker die in drie dagen diep in m'n kaak was geslagen, verdween na de zesde prik.

Mijn maag keerde zich om toen ik de bebloede wortel zag die een leegte in mij achterliet. Ik registreerde alles: de bittere smaak van de verdoving, de rubberen handen van de assistent die mijn hoofd in de behandelstoel drukten, de chirurg die strak mijn kin fixeerde, het geknars van de tang op mijn kies. Maar ik voelde niets van het verlies.

Een tandarts zonder verdoving is ondenkbaar. De pijn is zo intens, zo dicht op de hersenen. Zo ondraaglijk. Toch mogen baby's die tanden krijgen gewoon huilen. En wanneer mijn melktanden uitgekauwd waren, hielp het touwtje aan de deurklink ze met het vertrek. Eens, toen ik mijn broer na een nachtje doorzakken paracetamol zag uitdelen aan zijn vrienden, werd ik nieuwsgierig. Waarom verdoven we onszelf zoveel als volwassenen, maar mogen we als kind zoveel voelen?

Als je ooit in een operatiekamer hebt gelegen weet je waar ik over praat. Tellen tot tien, niet verder komen dan vijf, wakker worden in een andere kamer. Buiten je bewustzijn om wordt in je gesneden, gezaagd en geboord. Als alles goed gaat word je netjes dichtgenaaid. Herinner je je er hélémaal niks van. Scheelt, los van de pijn, bergen aan traumaverwerking.

Als jij door COVID gestrekt bent gegaan en het nog kan navertellen, dan weet je: het gevoel van verdrinken in je eigen longen is een onophoudelijke hel. In 2012 kwam ik met een dubbele longontsteking aan de beademing te liggen. Geen kunstmatige coma, maar een magisch middel waardoor je kortetermijngeheugen niks opslaat, en voilà. Ik overleefde drie weken levensbedreigende infecties, zonder ook maar iets te herinneren van het gevecht.

Door een simpele duik in de zee bij Biarritz had ik mijn nek gebroken. Incarneren na het verzuipen was uitdagend. Met 30 procent longcapaciteit raakte ik om de twee woorden buiten adem, zo voelt COPD dus. Die zuurstofslang in je neus blaast je keel kurkdroog. Benauwd ademen was de kers bovenop de taart: mijn krankzinnige cold-turkey trip. Van volledige amnesie naar zwaar paranoia en compleet verlamd ontwaken op de intensive care. Een ietwat ontwrichtende ervaring.

Ik word wakker met het gevoel dat een bus me heeft aangereden. Beurs en gebroken, stijf en kreupel. Negen jaar zou genoeg moeten zijn om ergens aan te wennen. Maar nee, als ik eerlijk ben doet mijn lichaam vaak te veel pijn om uit bed te willen rollen. Met klachten als zenuwpijn staan de deuren van de pijnpoli wagenwijd open: een oneindige medicijnkast, die begint bij oxycodon en doorloopt tot aan methadon en fentanyl. Talloze gekleurde tabletten en capsules, doseringen naar smaak. Toediening oraal, rectaal, intraveneus, injectie, verneveld of transdermaal. Al deze farmaceutische vruchten hebben dezelfde donkere wortels als mijn stamboom.

Als jochie van zeven hield ik een paar keer per dag een oude fietsspaak in de open haard. De roodgloeiende spaak gaf ik door aan mijn broer. Arduus kon de spaak strak stilhouden voor mijn oma. Zij zat klaar. Met haar rechterhand hield ze een lege Bic-pen tegen haar lippen. Met haar linkerhand tikte ze een zwartbruin balletje tegen de withete spaak aan. Witte rook.

Het aroma slaat je neus over. Taryak dringt direct door tot je ziel. De oer-emotie van het ontstaan wordt gekieteld. De diepe, zoetscherpe damp van papavernectar was de geur van mijn oma op bezoek. Opium is een delicatesse in Iran. In sommige provincies krijg je het aangeboden bij de thee, in plaats van koekjes. Mijn ooms en tantes zagen hun kinderen met grote zorgen puberen. Niet onterecht, ik heb naast mijn oma nog een oom en neef in de rook zien opgaan.

Ook in Nederland ontdekken we hoe het nuttigen van de kleinkinderen van opium uit de hand kan lopen. Zware rug-, heup-, of kniepijn kan je al een ritje naar de afkickkliniek opleveren. Ik heb weinig liefde voor de klaproos. Dankzij mijn ijlen in het kwadraat op de intensive care is mij een ding héél duidelijk: als ik aan de harddrugs ga, dan is de kans dat ik er vrijwillig mee stop nul komma nul. Cactussen kauwen klinkt aantrekkelijker dan afkicken. Ik weiger die pijnstillers, maar ik zoek dorstig naar verdoving. Verzachting. Draagbaarheid.

Het lijkt makkelijker om over mijn erectieproblemen te praten dan op te moeten biechten hoe ik mezelf verdoof. Mijn ego levert verzet, het uitspreken van mijn methodes voelt alsof ik het donkerste deel van het achterste van mijn tong laat zien. Het besef dat niemand licht uit zijn keel straalt is het enige wat mij hier doorheen loodst.

Nu we ons toch nergens voor schamen: Bacardi Breezers halen als viertienjarige vond ik spannend. Hasj scoren op m'n vijftiende gaf me klamme handjes. Ik voelde me geslaagd toen ik mijn eerste binnenstebuiten gedraaide stick dicht wist te likken. Breezers werden bourbon, hasj werd haze.

Een klas overslaan wordt aangemoedigd, en wij Iraniërs houden van presteren. Arduus begon mild met Malibu maar wilde minder voelen. Minder denken. Minder herinneren. Hij ging van sterk naar cocaïne. Ontspoorde met pillen en poeder. Ik ging studeren in Delft, hij maakte de middelbare niet af. Ik ontdekte mijn favoriete verdoving. Cash. Carrière. Op nummer drie: Candycrush – het spelletje. Teleurgestelde blikken voor Arduus en aanzien voor Amor. Wees voorzichtig met vergelijken, we zijn allemaal endorfinejunkies.

Met veel bloed, zweet en tranen ben ik na mijn dwarslaesie van voddenpop naar de fitheid van een versleten tachtigjarige gegaan. De complexiteit van dat acceptatieproces overstijgt het fysieke. Het overgrote deel van je leven als autonoom mens bestaat niet meer. Is de tandarts niets bij. Hoe moet ik nu aan mijn endorfine komen? Troost zoeken in een fles single malt brengt een dagje diarree. Slecht idee in combinatie met een rolstoel. Kom je later pas achter. Dan maar het oude vertrouwde.

Als gehandicapte workaholic met een Icarus-complex – uit angst voor verdrinken in emoties ben ik meerdere malen te dicht op de zon gevlogen. Burn-out. Depressie. Verslagenheid. Liever niet voelen. Dan maar zestig uur Breaking Bad kijken. Opnieuw. Binnen een week. Ultra Netflix-marathons uitzitten. Scrollen naar het einde van Instagram, 9GAG en TikTok. Commentaar lezen op YouTube. Drie dagen doorhalen in Berlijn met mijn diep doorgezakte, doorgesnoven broer klinkt leuker. De kater van de emoties niet willen voelen. Die komt in beide versies later.

Eerst dacht ik dat mijn broer en ik gek waren. Maar verdoving is overal. De vrijmibo begint op donderdag. Alcohol is de lijm die de samenleving bij elkaar houdt. Relaties leuk maakt. Jouw humor grappig laat lijken. Je laat vloeken als het kassameisje je vertelt dat het al acht uur is geweest. Geen enkel verdoofmiddel of methode is een probleem, zolang je maar een functioneel lid van de samenleving blijft. Het taboe hangt rond het dysfunctionele.

Mijn ex droeg elke week een uitpuilende boodschappenzak naar de glasbak. Het duurde een jaar voordat ik doorhad waarom ze nooit voor de middag uit bed kon kruipen. Je hoeft niet dagelijks de fles te raken om jezelf te bedwelmen. We zijn in staat elk middel of elke activiteit als verdoving in te zetten. Compulsief en excessief shoppen, gamen, seksen, sporten, diëten, werken, internetten: het bestaat allemaal. De professionals stapelen: een lijntje Instagram met een puntje porno. Voel je eventjes helemaal niets.

Mijn huidige partner en ik zijn door het samenwonen in de snelkookpan van de lockdown in een lekker doorgekookte relatie beland. Haar achterste kiezen zijn vervangen door kronen van goud. Ze laat me oude foto's zien: een tengere vrouw met kaakspieren waar Schwarzenegger jaloers op zou worden. Terwijl zij de top van de fashion-industrie beklom, drukten haar kiezen 's nachts zo stevig op elkaar dat ze meerdere knarsbeugels heeft doorgekauwd. Met het verbijten van de druk is haar gebit kapotgegaan. Al haar kiezen zijn stuk voor stuk gereconstrueerd. Honderdtwintig uur in de tandartsstoel. Voor de rest een hartstikke functionele carrièretijger. Nooit thuis.

Het verdovingsvraagstuk wordt echt spannend als ik kijk naar mijn dagelijkse digitale dosis. Als ik op de fiets of achter het stuur sociale media moet checken, waarvan zoek ik dan afleiding? Het onderweg zijn? Verveling? Mijn gedachten? Of praat ik over de momenten dat we ons eenzaam voelen? Wil ik eventjes contact. Gezien worden. Sinds het doorknippen van mijn navelstreng zoek ik naar verbinding. Bij gebrek eraan voel ik me als mijn verstandskies. Ontworteld.

Verdoofd willen zijn heeft vele beweegredenen. Anesthesisten laten je soms kiezen. Lokaal of totaal, ruggenprik of narcose. Maar als je niet wordt geopereerd, waarvoor verdoof je jezelf dan? Verdriet? Teleurstelling? Ontmoediging? Boosheid? Angst? Al die andere minder aangename en sociaal gedeelde emoties? Als je emoties niet toe wil laten, moet je je aandacht verleggen.

Als coach specialiseer ik me in hevige verandering. De frequentie van verandering beïnvloedt de intensiteit van de emoties die ermee gepaard gaan. Alle eerste keren zijn intens. En sommige dingen maak je maar een keer mee. Iedereen ervaart meer turbulentie bij verlies dan bij winst. Groei voelt aangenamer dan krimp. En de grootste krimp die bestaat voor sociale wezens is het kwijtraken van connecties. Ieder mens dat ik ken verlies ik maar één keer. Mijn geliefden en ik zijn een versie van mij kwijtgeraakt. Ik herinner mezelf a lifetime ago en mis mezelf. Missen roept soms emoties op die resoneren met eenzaamheid. Je achtergelaten en verlaten voelen. Wees eerlijk, hoe graag laat je die gevoelens toe?

Tijdens de Yoga Nidras die ik faciliteer vraag ik mensen waarom ze niet gewoon thuis een dutje doen op de bank. Een van de deelnemers, een psycholoog, deelde het verhaal over het verlies van zijn vrouw. Dertien jaar al verdooft hij zichzelf. Achtergebleven met twee jonge kinderen, hertrouwd, een derde kind. Een doorzetter. Verstrengeld in schuldgevoelens door een verwarrende mix. Het missen van je partner, verlatenheid, eenzaamheid versus de dankbaarheid voor zijn herstelde gezin. Brede schouders dragen zulke lasten. Mijn vraag aan jou is dezelfde als die aan hem. Waarom denk je dat je dit in je eentje moet doen?

Change is a team sport. Eenzaamheid hoef je niet te verdoven. Erken je eenzaamheid en ontdek je gave om het te voorkomen en te genezen. Door te delen. Jij en ik kunnen praten over alle kutdingen in het leven en er een verbindende ervaring aan overhouden. Niet makkelijk of comfortabel. Maar vermenigvuldigend. Verdiepend. Ontlastend. Alsof ons hart even samen klopt.

Nu we toch dit intieme gesprek hebben ben ik benieuwd.

• Welke situaties uit het verleden of heden confronteren jou met alleen zijn?
• Hoe verdoof je de emoties die daarmee gepaard gaan, als je echt eerlijk bent?
• Wat wil jij doen met die kennis over jezelf?