Als ik me niet vergis, bestaat er in kringen van de PVV en het Forum voor Democratie veel sympathie voor het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven. Ik zeg dat nu wel zo groots: 'Het Catalaanse onafhankelijkheidsstreven', maar dat is toch een stuk minder massief dan mensen als regiopremier Carles Puigdemont willen doen geloven. Ook in Barcelona waren er grote demonstraties van mensen die zich in het wit hadden gestoken, om te pleiten voor dialoog en overleg – ze hesen 'de witte vlag', als was het al oorlog. Andere inwoners van Barcelona kozen er zelfs voor prominent met de Spaanse vlag te wapperen, om aan te geven dat afscheiding voor hen geen optie is.

De 'meerderheid van Catalanen' waar de separatisten zich op beroepen is veel minder vanzelfsprekend dan zij hopen of willen. Ruim twee miljoen mensen stemden tijdens het door Spanje als illegaal beschouwde referendum voor onafhankelijkheid, op een bewonersaantal van bijna acht miljoen. Dat is op z'n minst een wankele basis, zeker voor al te drieste stappen.

Maar terug naar de PVV en het Forum voor Democratie: beide partijen hebben het 'nationalisme' hoog in het vaandel staan, en beiden zijn ook duidelijk anti-EU. Maar wie trots wil zijn op Nederland, als staat en natie, vooronderstelt toch ook een eenheid van ons land? Hoe blij zouden de partijen zijn met een afscheiding van Friesland of Limburg? Hoort hier ook het absolute zelfbeschikkingsrecht te gelden? En de rest van de Nederlanders, krijgen die dan nog de gelegenheid om zich uit te spreken of zij ook graag in een rompstaat willen wonen?

De tekst gaat verder onder de foto.

© Brainwash

Een Catalaan zwaait met een 'Estelada' (pro-Catalaanse vlag) in Barcelona (foto: AFP PHOTO, Pau Barrena).

Wie zich afscheidt, verlaat ook een groter geheel. Hoe democratisch is het te beslissen dat Spanje een stuk kleiner moet worden, als alle niet-Catalanen van die stemming zijn uitgesloten?

Ik geloof dat de PVV en FvD in het Catalaanse geval pro onafhankelijkheid zijn, omdat het zo lekker ingaat tegen de EU, en alles wat naar eenwording riekt. De vijanden van mijn vijanden zijn mijn vrienden. Misschien psychologisch begrijpelijk, maar als redenatie wel erg opportunistisch en doorzichtig.

'Wat is een natie?' vroeg de Franse denker Ernest Renan zich af in 1882, toen de Fransen Lotharingen verloren aan het Duitse Keizerrijk. Veel Duitsers verdedigden deze annexatie met prachtige argumenten: de kerktorens in Elzas-Lotharingen hadden een 'typisch Duits' uiterlijk, de bevolking was Duitstalig, en eeuwenoude gewoonten en gebruiken in die streek zouden getuigen van diepe Duitse wortels.

Ernest Renan stelde voor om al die folkloristische elementen even te laten voor wat ze waren, en vroeg zich af: Wat willen de mensen zelf? Want 'een natie bestaat alleen als de inwoners de wil hebben om bij elkaar te horen.' Die 'volkswil' is altijd moeilijk te bepalen, maar in het Catalaanse geval mag een opkomstpercentage van 42% dat überhaupt de moeite nam om te stemmen, niet overweldigend heten.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

© Brainwash

Thierry Baudet (Forum voor Democratie) tijdens het Tweede Kamerdebat over het eindverslag van de informatie (foto: ANP, Martijn Beekman).

Het valt ongunstig op dat de separatistische Catalanen nu juist weer een beroep doen op al die sentimentele argumenten als 'eigen taal' en 'eigen gebruiken', waar Renan zo zijn bedenkingen bij had. Het is erg verleidelijk namens 'een heel volk' te spreken, terwijl nog niet de helft van de mensen zich heeft uitgesproken.

En dat is ook de echo die in Nederland doorklinkt. Zowel de PVV als het FvD claimen met een jaloersmakend gemak te weten wat 'het Nederlandse volk' wil. Maar zonder een overtuigende, democratische verantwoording betekent dat vooral preken voor eigen parochie, en uitsluiting van al die andersdenkenden, die, zoals Nixon het al noemde, deel uitmaken van de 'zwijgende meerderheid'.

Ook die 'zwijgers' moet je zoveel mogelijk proberen te horen. Want anders steven je af op een Erdoğan-achtige meerderheid, waarbij alle minderheden het zwijgen wordt opgelegd.