D66 kamerlid Pia Dijkstra wist met een nipte meerderheid het initiatiefwetsvoorstel voor een actief donorregistratiesysteem door de Tweede Kamer heen te krijgen. Daarmee komt er mogelijk een nieuw systeem voor orgaandonatie. Wat houdt de nieuwe donorwet in?
Donor: geen bezwaar
Iedereen die nu nog niet als donor geregistreerd staat krijgt straks een donorformulier thuis gestuurd met de vraag om je donorkeuze te registreren. Je kunt kiezen uit: ja, nee, mijn nabestaanden beslissen of een specifiek persoon mag beslissen. Reageer je niet op de brief dan krijg je een paar weken later opnieuw een brief in de bus. Reageer je opnieuw niet dan wordt er automatisch "geen bezwaar" om donor te zijn geregistreerd. Als je dat toch niet wil dan kun je op ieder moment en zo vaak als je wil alsnog je registratie wijzigen. Mocht er uiteindelijk "geen bezwaar" op je registratie blijven staan dan wordt er altijd overlegd met jouw nabestaanden. Alleen als er expliciet toestemming is gegeven tot orgaandonatie dan gaat die toestemming boven de wens van de nabestaanden.
Van opt-in naar opt-out
Wat er verandert ten opzichte van het huidige orgaandonatiesysteem is de choice architecture; in plaats van een opt-in krijgen we een opt-out keuze. De default verandert dus met de nieuwe donorwet, maar de keuzeopties blijven hetzelfde.
Duwtje in de rug
Wanneer je niets doet wordt straks standaard ingevuld dat je "geen bezwaar" hebt tegen donorregistratie. Hiermee geeft de overheid iedereen als het ware een "duwtje in de rug" (een nudge) richting donorschap. Alleen degenen die actief aangeven geen orgaandonor te willen zijn worden als zodanig geregistreerd. Tegenstanders van het wetsvoorstel zijn bang dat hiermee het zelfbeschikkingsrecht van mensen wordt ingeperkt. Maar het is de vraag of dat een reële vrees is; het nieuwe wetsvoorstel verandert immers het keuzemodel maar niet de keuzes zelf. Iedereen heeft ook straks nog de vrije keus om zich te registreren zoals hij of zij dat zelf wil.