Knap, gespierd, slim, cultureel onderlegd, met een goede baan en een eigen huis, liefst 3 tot 5 jaar ouder en voorzien van een eigen vriendenkring. Zo somt een vriend de gewenste eigenschappen van zijn ideale partner op. En oh ja: uiteraard groot geschapen en goed in bed.


Seks is belangrijk in liefdesrelaties. Het merendeel van de mensen vindt een gezond seksleven essentieel voor de kwaliteit van hun relatie. Maar niet iedereen heeft altijd evenveel zin en altijd op hetzelfde moment. Die ongelijkheid wordt in heterorelaties vaak opgevangen door de vrouw: zij verricht dan emotioneel werk om de intimiteit op peil te houden en de verschillen te overbruggen.

Stellen van hetzelfde geslacht zijn beter in het ondervangen van verschillen in seksueel vermogen en verlangen.

Heterorelaties zijn nog altijd de norm, maar we leven niet meer in de jaren 50. Vrouwen zijn seksueel vrijer geworden en lhbt-koppels gaan voorbij de heteronorm. Hoewel er ook veel overeenkomsten zijn tussen hetero- en same-sex-relaties, is het voor de laatste veel gebruikelijker monogamie niet als vanzelfsprekend aan te nemen. Dat er geen sekseverschillen zijn speelt daarbij een rol.

Het is daarom interessant te onderzoeken hoe stellen van hetzelfde en het tegenovergestelde geslacht hun relaties onderhouden en welke rol seks en intimiteit daarbij spelen. Die vragen stonden centraal in een kwalitatief onderzoek onder vijftig Britse koppels. Ze vulden dagboeken in, maakten emotiekaarten en spraken met de onderzoekers, zowel alleen als samen.

Bij de heterokoppels is er vaak sprake van genderongelijkheid. Seks is dan geen vrije uitwisseling, maar 'onderdeel van een transactie die mannen bevoorrecht'. Compromissen sluiten dus, en die komen vooral voor rekening van de vrouw. Dit staat los van sekseverschillen in seksuele drive. In het onderzoek zaten overigens ook vrouwen die meer zin in seks hadden dan hun partners. Zij zochten daar dan verklaringen voor om alsnog te passen binnen heteronormatieve kaders.

© Brainwash

Ook onder lhbt-stellen komt seksuele ongelijkheid voor, maar die wordt niet geïnterpreteerd in termen van gender. In plaats daarvan verwijzen koppels naar eerdere levenservaringen en 'natuurlijke' karaktereigenschappen. Bovendien wordt een oplossing gezocht die voor beide partners aanvaardbaar is en wordt de bal dus niet gelegd bij de seksueel minder actieve partij. Openheid is daarbij essentieel.

Voor deze koppels is seks iets waar je continu met plezier aan werkt. 'Lhbt-relaties gaan over zijn en doen', schrijft de auteur. Voor trans-stellen geldt dat nog sterker en is seksuele intimiteit onderwerp van uitgebreide reflectie. Werken aan seks betekent vaak fantasieën en non-monogamie verkennen. Seks met derden is dan geen bedreiging voor de relatie, maar juist een aanvulling daarop. De stellen benadrukken het belang van emotionele intimiteit boven fysieke intimiteit, en wederzijds vertrouwen staat voorop.

Seks is niet stabiel gedurende je leven. Als je ouder wordt kan ziekte bijvoorbeeld een rol spelen, of impotentie onder mannen. Daar rust nog steeds stigma op: mannen schamen zich voor hun verlies aan seksuele bekwaamheid. Bij vrouwen kan de overgang een rol spelen (maar dat hoeft niet), evenals gevoelens van minder seksueel aantrekkelijk gevonden te worden. Stellen gaan hier op verschillende manieren mee om, bijvoorbeeld met humor. Ook hier geldt dat onder lhbt'ers er meer nadruk wordt gelegd op de emotionele kwaliteit van intimiteit.

Het lijkt zo allemaal rozengeur en maneschijn voor lhbt-stellen maar dat is natuurlijk niet zo. Ook daar komen problemen voor, niet in de minste plaats vanwege culturele stereotypes over hyperseksuele homomannen en lesbian bed-death. Toch zijn de onderzoekers stellig: stellen van hetzelfde geslacht zijn beter in het ondervangen van verschillen in seksueel vermogen en verlangen.

Wat werkt nou? Wat maakt een seksleven succesvol? Dat heeft alles te maken met maatwerk voor het individu en het stel. Hoe beter partners elkaar kennen, hoe beter dat maatwerk gaat, maar uiteindelijk komt het neer op aanpassingsvermogen en openstaan om te leren. Een positief seksleven, schrijft de hoofdonderzoeker, 'gaat net zozeer zo niet meer over zelfkennis dan stelletjesbewustzijn'. Tot slot stellen ze dat heterokoppels baat kunnen hebben bij de lessen die lhbt'ers hebben geleerd en de grotere seksuele vrijheden die zij genieten. Daar hoeft mijn gay vriend zich in ieder geval geen zorgen om te maken.