Aan het einde van het jaar maken we de balans op: wat hebben we gezien, gedaan, geleerd? Er zijn steeds meer apps die dat rijtje alvast voor ons klaarzetten, en de populairste is Spotify. 'Dit is wat ik luisterde', zegt het Spotify Wrapped-lijstje. 'Dit is wie ik ben.'


Een feestje voor de meesten, maar niet voor de critici van Pop Culture Happy Hour; die het jaaroverzicht en het algoritme van Spotify verantwoordelijk houden voor een versmallende muzieksmaak. 'Spotify zorgt ervoor dat ik geen nieuwe muziek meer leer kennen', verzucht een van de presentatoren. 'Ik zit in een sleur van steeds hetzelfde.'

Het idee dat Spotify je steeds opnieuw hetzelfde voorschotelt, zonder dat jij daar iets aan kan doen? Dat is luiheid.

'Ja', vult een andere presentator aan. Als hij naar z'n top 100 meest gespeelde nummers kijkt, kan hij misschien wel dertig ervan woordelijk meezingen – maar hij heeft geen idee hoe de artiest van datzelfde liedje heet. 'Ik ken ze alleen van de samengestelde playlists die ik aanzet. En daardoor wordt de muzikant niets meer dan achtergrondgeluid.'

Er is veel terechte kritiek te geven op Spotify en hoe het artiesten behandelt: dat ze te weinig betaald krijgen, dat het programma hun albums op shuffle afspeelt – maar het idee dat Spotify je steeds opnieuw hetzelfde voorschotelt, zonder dat jij daar iets aan kan doen? Dat is luiheid.

Genesis, de band van Phil Collins, heeft net z'n laatste tour in de VS voltooid. Een van de bezoekers viel het op dat er onverwacht veel twintigers bij het concert aanwezig waren. Op Reddit/Genesis stelde iemand de vraag: hoe zijn jullie hier gekomen?

De soundtrack van de Disneyfilm Tarzan, antwoorden de meesten. Sommigen leerden de band kennen omdat hun ouders enorme fans waren. Dcred2136 beschrijft hoe haar ontdekking het gevolg was van een bewuste keuze: toen ze zich op haar negentiende realiseerde dat ze eigenlijk steeds opnieuw dezelfde oude bekende nummers afdraaide, besloot ze van elk van die artiesten een heel album te gaan luisteren. Al snel bleek dat ze fan was van Genesis.

© Spotify

Spotify Wrapped

Je kunt niet zomaar Spotify openen, Happy Tunes aanklikken en verwachten dat je iets bijzonders gaat ontdekken. Dat is waar. Maar goed, dat werkte voor het bestaan van streamingdiensten ook niet. In 2005 moest ik nog zeven kilometer naar de stad fietsen, een platenzaak ingaan, op basis van een coverplaatje een stapeltje cd's uitzoeken, wachten tot de luisterpaal beschikbaar was, en dan na een paar liedjes besluiten of ik bereid was de helft van m'n maandelijkse zakgeld aan deze dertien nummers uit te geven. Laat staan dat ik popartiesten uit Nigeria of Rusland kon ontdekken; veel verder dan een ongeïnspireerd tabblad wereldmuziek kwam ik niet.

De Discover Weekly, die Spotify elke maandagochtend opnieuw voor me klaarzet, draai ik niet op de achtergrond terwijl er vrienden zijn. Ik luister de liedjes aandachtig, en als ik iets mooi of interessant vind, voeg ik het direct toe aan mijn eigen playlists voor nieuwe muziek (elke maand een). Een paar van mijn favoriete artiesten, zoals Tom Rosenthal en Rigoberta Bandini, heb ik daar ontdekt. Het wordt niet op een presenteerblaadje aangeboden als in de Spotify Wrapped, maar door te zoeken naar speciale playlists (bijvoorbeeld Top 50 Vietnam) kun je zo ongeveer alles ter wereld beluisteren.

Als je oplet, kom je de mooiste dingen tegen. In een eerdere column schreef ik al dat ik elk jaar eigen playlists maak met mijn favoriete nummers van dat afgelopen jaar. Deze keer pak ik het anders aan, en maak ik een lijst van alle artiesten die ik dit jaar heb ontdekt. Van de meesten ken ik nog maar één liedje. Tijd om hun albums op te zoeken, en te kijken of m'n eigen Genesis ertussen zit.