De Tweede Kamer heeft een nieuw kunstwerk, en de grappen op Twitter waren snel bedacht: 'de onderste steen moet boven', 'kluitjes in het riet', 'alles al gereed voor het moddergooien', 'wie zonder zonde is werpe de eerste steen'.


Een beetje flauw, maar wel toepasselijk, want inderdaad, achter het spreekgestoelte en de stoelen van het kabinet in de nieuwe, tijdelijke zaal van de Tweede Kamer hangt precies dat: vijf grote verticale panelen met kluiten aarde, grove stenen en stukken klei. Her en der steekt er een takje riet uit.

De grove grondstructuur detoneert nogal met het strakke blauw van de Kamerzetels. De meeste twitteraars waren er geen liefhebber van.

Aarde is een kunstwerk van Jos de Putter, hij werd door de kunstcommissie van de Tweede Kamer voorgedragen om een kunstwerk te maken voor de plenaire zaal in het tijdelijke Kamergebouw, dat wordt gebruikt terwijl het Binnenhof gerenoveerd wordt. Het idee achter De Putters kunstwerk, dat bestaat uit grond uit zijn geboortestreek Zeeuws-Vlaanderen, is dat de aarde meekijkt met de politiek. Journalisten die bij een eerste rondleiding meeliepen kregen een toelichting uitgereikt: het eerste paneel is 'de aarde zoals je die aantreft, zonder compositie, zonder bewerking', de andere panelen tonen 'ontluikende aarde', 'bewerkte aarde', 'een aarde die tot handelswaar verworden is', en 'aarde waar je (mee) speelt'.

Een schitterend idee, de aarde krijgt ermee een permanente plek in het parlement.

© ANP/Lex van Lieshout

Het kunstwerk Aarde van Jos de Putter in de plenaire zaal in het tijdelijke Tweede Kamergebouw

Een linkse, ecologische boodschap, zou je denken – het deed me bijvoorbeeld denken aan de #toekomststoel, een idee van Jan Terlouw om bij alle vergaderingen over de toekomst een lege stoel te zetten, die de toekomstige generaties vertegenwoordigt.

Maar aarde verbindt. Caroline van der Plas van de BoerBurgerBeweging (mij niet bekend om uitgesproken ecologische standpunten) verraste met een positieve recensie van het kunstwerk in een video op haar twitteraccount: 'Dus we hebben gewoon boerengrond, poten in de klei, in de Tweede Kamer, echt prachtig.'

Een goed begin voor een gesprek.

Persoonlijk vind ik het ook een prachtig kunstwerk. Het herinnert aan de kern van de politiek: de verdeling in een wereld van schaarste en op een verantwoordelijke manier omgaan met de aarde.

Een steen heeft een heel andere tijdsdimensie dan een heetgeblakerd nieuwsfragment van een paar minuten. Het dagelijkse en het eeuwige treffen elkaar straks in één beeld.

Ik heb getwijfeld of ik wel over dit kunstwerk kon schrijven. De kunstenaar kende ik niet (hij blijkt bekend documentairemaker). Het kunstwerk heb ik zelfs niet eens in het echt gezien – alleen op filmpjes en foto's.

Toen besefte ik dat maar weinig mensen het kunstwerk in het echt zullen zien. Het aantal mensen dat vanaf de publieke tribune in de Tweede Kamer meekijkt is beperkt. Veel meer mensen zullen Aarde zien op foto's en video, in debatfragmenten in het Achtuurjournaal, of op de socialemediakanalen van politieke partijen. In die korte snippets krijgt dit kunstwerk de echte betekenis, als achtergrond (decor) van het politieke gesprek van de dag.

Een steen heeft een heel andere tijdsdimensie dan een heetgeblakerd nieuwsfragment van een paar minuten. Het dagelijkse en het eeuwige treffen elkaar straks in één beeld. Prachtig.

Het doet me denken aan een gedicht van de eerder deze maand overleden, grandioze schrijver, dichter en essayist K. Schippers. In De tijd van een ander beschrijft hij wat er allemaal kan gebeuren in de tijd dat het bad volloopt.

Hij benoemt het 'koffiezetten in de tijd van het bad/ wat een duo', doet nog twee lampen aan, hangt een theedoek over de radiator, vult een pen. 'Zo laad je de seconden // met warmte en geur, met / licht en inkt. Niet / afzonderlijk, maar door // elkaar heen, alsof het / strengen zijn van het / zelfde ogenblik.' Hij 'toast er / een boterham bij', jongleert 'met al die / bordjes in de tijd van iets // anders'. Dan wordt het spannend: ' 't wordt nou / kiele kiele'. 'Het water, de // geur en erachter de toast, / de wolken, stromen de seconden, / de hemel en het heelal.'.

Plots zijn we van het bad in de oneindigheid terechtgekomen. Het huiselijke en het kosmische zijn áltijd verstrengeld. K. Schippers wijst dat weergaloos aan.

Het bad en het heelal. De steen en het politieke debat. Het is allemaal met elkaar verknoopt. Wat nu besloten wordt, heeft tot in de oneindigheid gevolgen.

Wat we ook doen, het gebeurt allemaal in de tijd van een ander.