The Stranger: wat doe je als je niets meer te verbergen hebt?

Vanaf het moment dat ik mijn ogen open wil ik alle geheimen weten. Met een kop koffie naast mijn laptop struin ik nieuwssites en sociale media af om het nieuws van de dag tot mij te nemen. Ik merk, zeker nu ik The Stranger heb gezien, dat ik geen geheimen meer kan dulden.

Het nieuws is mijn enabler, het biedt mij een reservoir van geheimen, dat voedt mijn hunkering naar de roes van het mysterie én het ontrafelen ervan. Ik eis een antwoord op de vraag hoe de Amerikaanse minister van justitie William Barr werkelijk over zijn baas president Trump denkt (Barr is 'ontevreden', ja, ja, over Trumps inmenging in diverse strafzaken); ik duld geen verhulling als het gaat om de reden voor de relatiebreuk tussen André Hazes en Bridget Maasland (hoe kán dat, ze zijn net bij elkaar! Ik lees: 'Bridget houdt vol: op Curaçao niks gebeurd.' Damn. Wát dan? Hoe is die relatie misgegaan? Ik wil het wéten!); en ik zal niet rusten totdat het coronavirus voor mij geen geheimen meer heeft.

Wat is er aan de hand, hoe gaan ze dit oplossen, hoe loopt dit af? Precies dezelfde vragen spoken bij mij wanneer ik naar films en tv-series kijk of boeken lees. Het 'grote geheim' is tegelijk een bron van plezier én een garantie voor rusteloosheid. Nachtenlang ben ik wakker en wentel ik mij in het wel en wee van mensen met geheimen. Dan is het ochtend en dan begint de confrontatie met het mysterieuze van voor af aan.

We zijn verslaafd aan de opwinding van het geheim als zodanig, terwijl we niets liever willen dan dat datzelfde geheim wordt onthuld. We hebben geleerd dat dat gewenst is, dat je geen geheimen mag hebben, dat geheimen je 'ziek' maken, bijvoorbeeld omdat je verteerd wordt door schuldgevoelens. Het lijkt erop dat geheimen niet heilzaam zijn, dat eerlijkheid geboden is, dat we betere mensen zijn als we geen geheimen hebben.

Misschien is dit ook de reden waarom geheimen in het moderne leven uit den boze zijn. Ons gevoel voor moraal drijft ons ertoe te willen weten of Barr, bijvoorbeeld, eerlijk was toen hij zijn misnoegen uitte over het tweetgedrag van Trump (waarmee de Amerikaanse president zaagde aan de poten van de rechtsstaat).

Maar geheimen hebben we allemaal. Tot die twee jonge vrouwen het podium betreden in de nieuwe Britse serie The Stranger, gebaseerd op de gelijknamige roman van de Amerikaanse schrijver Harlan Coben. Hun eerste slachtoffer is Adam, vader van twee jongens. Een van de vrouwen benadert hem terwijl hij naar een voetbalwedstrijd van zijn zoon kijkt. Ze vertelt aan hem dat zijn vrouw een geheim heeft, namelijk dat ze gelogen heeft: ze is niet zwanger geweest en van haar verhaal over een miskraam klopt niets.

Adam is verbijsterd. Diep in zijn hart weet hij dat die zwangerschap de enige reden was waarom hij bij haar was gebleven. Haar geheim legt zijn geheim bloot. Daarmee staat zijn hele leven op z'n kop. Maar alle onthullingen die hierop volgen, maken hem geenszins een gelukkiger mens.

De twee vrouwen zijn net als de vreemdeling (Terence Stamp) in Pier Paolo Pasolini's beroemde klassieker Teorema (1968). Vanaf het moment dat hij zich in het burgerlijke gezin nestelt, zijn er geen geheimen meer. Hij dwingt ieder gezinslid zijn diepste angsten en verlangens onder ogen te zien. Maar wanneer hij er niet meer is, slaat de existentiële crisis toe: wat doe je als je niets meer te verbergen hebt?

In The Stranger luidt de conclusie: soms is het beter met geheimen te leven. Sterker, hoofdpersoon Adam kan slechts dankzij een nieuw geheim verder met zijn leven. Hoe verhoudt zijn — en onze — hunkering naar de waarheid zich tot de behoefte dingen juist geheim te houden terwille van een leven zonder trauma's?

De media kunnen we nooit meer uitzetten, net zo min als we zouden kunnen stoppen met boeken lezen. Misschien is dit het punt: het geheim definieert ons veel meer dan het antwoord. Oscar Wilde schreef ooit een essay over het belang van de leugen. Hieruit: 'Lying, the telling of beautiful untrue things, is the proper aim of Art.'

The Stranger is nu te zien op Netflix.