In Roma van regisseur Alfonso Cuarón, over zijn jeugd eind jaren zeventig in Mexico-Stad, zijn afwezige vaders overal. De film, volgens velen de beste van het jaar, illustreert dat deze situatie zo erg niet is. Waarmee de vraag rijst: wat hebben we dan nog aan vaders?

Antonio houdt van zijn Ford Galaxy. Vooral dat moment van thuiskomst. Het plezier van het inparkeren. Antonio geniet met volle teugen: muziek aan, sigaret tussen de vingers. En de millimeter voor millimeter manoeuvreren, zodat de Ford precies door de smalle ingang van de garage heen rijdt. Heb je skills voor nodig. Kan alleen een man, natuurlijk.

Ondertussen staat zijn gezin te trappelen om hem te ontvangen: zijn vrouw Sofia en hun vier kinderen. En de huishoudster, Cleo, die het allemaal aanschouwt zonder veel emotie. Dan, wanneer Antonio de Ford eindelijk tot stilstand brengt en uitstapt, volgt het avondritueel: aan tafel, kinderen naar bed. De volgende ochtend zit Antonio weer vroeg achter het stuur, onderweg naar zijn werk als arts in het ziekenhuis.

Tekst loopt door onder de video.

Trailer bij de film Roma.

Een terugkerend motief in Roma is: hondenpoep. Het gezin heeft een hond die precies wanneer en waar het hem uitkomt zijn behoefte doet, ook gewoon in de garage waar de Ford staat. Zo gebeurt het vaak dat vader erin trapt vlak nadat hij zijn dagelijkse pleziertje had (het inparkeren van zijn auto). Dan wordt vader woedend. Cleo moet het ontgelden.

Huiselijkheid is niets voor deze man. De poep is van de hond, maar je krijgt het idee dat hij nooit in zijn leven een baby heeft verschoond. Zijn gezin, tja. Er zijn leukere dingen in het leven. Zoals zijn geheime liefje — met háár heb je immers je geen last van honden of joelende kinderen.

Antonio is niet de enige man in dit verhaal die gruwt van alles wat met 'huis', 'kinderen' en 'verantwoordelijkheid' te maken heeft. Cleo's vriendje Fermín is helemaal het haantje als hij na seks met haar zijn kungfu-kunstjes illustreert door naakt met met een stok op en neer te springen terwijl zij liggend op bed toekijkt. Maar wanneer Cleo even later tegen Fermín zegt: 'Fermín, ik moet je wat vertellen, ik ben niet ongesteld geworden', dan neemt de gespierde macho de benen.

Zo komen twee vrouwen voor een voldongen feit te staan: in haar eentje zorgen voor de kinderen, in het geval van Sofia, en een ongeboren kindje zonder bijstand van de vader op de wereld zetten. Roma laat zien dat de afwezigheid van de vader aanvankelijk verdriet veroorzaakt, hoewel dat bij Cleo tragisch uitpakt, maar dat moeders uiteindelijk heel goed ertoe in staat zijn de leegte van de afwezige vader op te vangen.

Wat hebben we dan nog aan 'vader'? dacht ik terwijl ik het verhaal zag ontvouwen. Antwoord: bar weinig, wanneer ze zich gedragen zoals in dit verhaal. Antonio met zijn auto, Fermín met zijn kungfu — ze zijn zo clichématig, en toch, authentiek. Het idee van de werkende man die tegenwoordig evenzeer verantwoordelijk moet zijn voor huishoudelijke zaken en het zorgen voor de kinderen, inclusief luiers verschonen, is allang niet nieuw meer. Maar gebeurt dat ook in het echte leven, of toont het falen van Antonio en Fermín juist aan dat mannen nu eenmaal geen koningen zijn als het gaat om zorg voor de kinderen?

Als dat zo is, waar ligt dat toch aan? Cuarón toont nadrukkelijk in zijn film dat de twee vaders simpelweg niet willen zorgen. Het is bijna alsof ze slachtoffer zijn van zichzelf, van hun eigen basisinstincten. Antonio heeft een affaire op zijn werk, Fermín raakt betrokken bij knokploegen die een opstand tegen het beleid van de regering met hard neerslaan.

Seks en geweld — dát zien de vaders wel zitten. Maar hondenpoep opruimen en luiers verschonen, nee.

Opgeruimd staat netjes: een prachtig moment komt als Antonio finaal het huis van het gezin verlaat. Dat doet hij terwijl Sofia met de kinderen een dagje naar het strand gaat. Bij thuiskomst zien ze dat Antonio alle boekenkasten heeft meegenomen, maar geen enkel boek. 'Dat ziet er eigenlijk nog leuker uit', zegt een van de kinderen terwijl ze met z'n allen naar de chaos staren.

In Roma komen mannen er slecht vanaf; ze spelen uiteindelijk geen rol van betekenis in het leven van de hoofdpersonages. De tragiek van de afwezige vader — de vrouwen en kinderen hebben er verdriet om, ze kampen met gevoelens van verlies — gaat over in een moment van verlossing. Zo is Roma, behalve een romantisch, prachtig gefotografeerd gedenkschrift aan een voorbije tijd, een ode aan de kracht van de vrouw. En velt het werk een hard oordeel over falende mannen.

Roma is vanaf 14 december te streamen via Netflix en te zien in filmmuseum EYE te Amsterdam.