Het saldo op je OV-chipkaart, het spoor waar de trein vertrekt, nog even gauw een broodje halen, de trein is vertraagd, het broodje zalm in de aanbieding: op het station bevolken 99 vluchtige gedachten het hoofd van de reiziger. Gedachten over de stand van zaken in de natuur horen daar niet bij.

Een kunstwerk brengt daar verandering in. Het werk Arrivals / Departures van Marcus Coates hangt nu ongeveer een jaar op Utrecht Centraal. Boven de voetgangerspassage van het station, aan het hoge golvende plafond van staalplaten, liet Coates een ledscherm bevestigen. Het is het soort scherm waarop je reisinformatie zou verwachten, dus het valt nauwelijks op. Maar het lichtbord geeft geen vertreksporen aan, het toont iedere dag een nieuwe update uit de natuur.

'04/05 Vandaag in de natuur: Jonge bosuilen piepen al, nog voordat ze volledig uit hun ei zijn gebroken.'

'12/06 Vandaag in de natuur: Braakliggende terreinen en wegbermen kunnen rood kleuren van de klaprozen.'

De tekst gaat verder onder de foto.

© Brainwash

Het werk Arrivals / Departures van Marcus Coates op Utrecht Centraal (Foto: @publicworks2016, Nel de Kam)

Deze digitale 'pushmeldingen uit de natuur' vullen het overvolle hoofd van de forens niet met nog meer indrukken. In plaats daarvan lijken ze – dat is in ieder geval mijn ervaring – een eigenaardig soort extra ruimte te creëren. Het beton, staal en plastic maakt plaats voor de winterslaap van hazelwormen, de es die bladeren krijgt, het vliegend hert dat tevoorschijn komt. De gedachten aan natuur relativeren de spits, en maken bewust van de tijd. Niet van de vijf minuten die je nog hebt om de trein te halen, maar die van de jaargetijden.

'17/06 Vandaag in de natuur: Vleermuizen zijn weer actief en vangen 's nachts duizenden insecten.'

'22/06 Vandaag in de natuur: Bij de gladde slang komen sommige jongen al uit het ei.'

Met ledlampjes, staal en tekst wekt Coates de natuur op in het hoofd van de reiziger. Hij maakt ons tegelijkertijd bewust van het feit dat ons contact met de natuurlijke kalender verslijt, maar stelt ons ook in staat te zien dat de kunstmatige wereld op Utrecht Centraal onderdeel uitmaakt van een groot complex ecosysteem. En dat terwijl er op het punt waar het bord hangt amper een boom of struikgewas te zien is.

'In de mens slaat de natuur haar ogen op', schreef de Duitse Romanticus Friedrich Schelling (1775-1854), met gevoel voor poëzie. Het kunstwerk van Coates laat zien dat de er soms geen natuur nodig is voor de gedachte aan natuur, en dat die simpele gedachte in de dagelijkse spits de moeite waard is.

meer weten?

Bij het project van Marcus Coates hoort ook een natuurkalender met alle 365 updates uit de natuur. Die kun je hier gratis downloaden, maar spannender is om ze gedurende het jaar te verzamelen door af en toe op het scherm te kijken in de voetgangerspassage.