Het was een hit op sociale media: Jim Carrey, de geliefde comedyacteur die al een tijdje naar de achtergrond was verdwenen, duikt ineens weer op. In een hapklare minidocumentaire wordt hij geïnterviewd over zijn nieuwe passie: Carrey heeft zichzelf heruitgevonden als kunstschilder. Of is hij gewoon een doorsnee lul met een midlifecrisis?

In de literatuur is het al langer een bekend fenomeen: een beroemdheid wil een boek schrijven. Soms pakt dat goed uit (zoals bij Georgina Verbaan), soms is het pijnlijk duidelijk dat de uitgever het manuscript bulderend van het lachen in de prullenbak had gesmeten als er een andere naam op had gestaan (zoals bij Tim Hofman). Nick Cave schreef twee prachtige romans. Bob Dylan heeft die Nobelprijs toch echt voor zijn liedteksten gekregen.

Maar ook in andere kunstdisciplines is het geen nieuws. Scarlett Johansson is op z'n zachtst gezegd geen geweldige zangeres. Maar omdat ze Scarlett Johansson is, werd haar album met Tom Waits-covers geproduceerd door Dave Sitek. De achtergrondkoortjes werden ingezongen door David Bowie. Met zo'n team kan Britt Dekker ook een interessant album maken. Jared Leto is een onbetwist dubbeltalent als acteur en muzikant. Dichter Lucebert en muzikant Captain Beefheart zijn ook gevestigde namen in de beeldende kunst. Jim Carrey probeert in dit rijtje aan te sluiten.

De tekst gaat verder onder de video.

Jim Carrey: I Needed Color van JC op Vimeo.

In de documentaire horen we hem van alles zeggen over het leven en de rol die schilderen daarin inneemt, als een voice-over op beelden van Carrey in zijn atelier, werkend aan allerlei schilderijen. Er is ook nog wat meeslepende muziek overheen gegoten, et voilà: een integer portret over een gevoelige kunstenaar die zijn ziel blootlegt is geboren.

Maar laten we eens aan het vernislaagje krabben. Zoveel schilderijen en boetseerwerken er voorbijkomen in het filmpje, zoveel kunststijlen zijn er ook te zien. Het ene moment blaast hij met een compressor verf over een doek om een abstract effect te creëren, het andere moment werkt hij aan een veelkleurig portret van Jezus, waar je volgens Carrey 'alle rassen in herkent', behalve als je bijvoorbeeld uit Azië komt, maar dat laatste zegt hij er niet bij.

We zien een surrealistisch schilderij, we zien allerlei stijlen street-art, we zien cartooneske kleipoppetjes. Het atelier van Carey is het stilistische equivalent van een eindexamenexpositie op een middelbare school. Dan kan je tegenwerpen dat elke kunstenaar eerst een tijdje van alles uit moet proberen, op zoek moet naar een eigen stijl door allerlei stijlen aan te nemen, en dat je pas leert welke clichés je moet vermijden door ze eerst toe te passen. Maar dat is niet de fase van je kunstenaarschap waarin je een documentaire over jezelf maakt. Over jezelf? Ja, in elke scène waarin Carrey praat tegen een onzichtbare interviewer, praat hij tegen een werknemer van zichzelf. Je moet er even voor googlen, maar Some Kind of Garden Media, de maker van dit egodocument, 'is an entertainment and media company headed by Jim Carrey'.

Van begin tot eind lijkt het een parodie op een serieuze kunstschilder, uitgevoerd door een acteur. Carrey doet een verschrikkelijke metafoor uit de doeken over hoe je door de ruimte zweeft als je verliefd bent, en hoe je dus ook met veel pijn en vuur terug door de dampkring moet als de liefde verdwijnt. Alsof dat beeld nog niet afgezaagd genoeg is, zien we hem intussen werken aan een schilderij, waarop een komeet in de vorm van een hart brandend door de dampkring suist. Let wel: niet een anatomisch hart, maar een ♡. Carrey zegt dat de betekenis van een kunstwerk zich soms pas na jaren aan hem openbaart. Carrey zegt dat we aan de vele kleuren zijn persoonlijkheid af kunnen lezen, en dat de duistere kant zijn ziel laat zien. Het lijkt wel alsof hij denkt dat hij alleen uit de rol van de oude Jim Carrey kan breken, door van de nieuwe Jim Carrey een zo stereotiep mogelijk getroebleerd genie te maken.

De tekst gaat verder onder de foto.

© Brainwash

Still uit de minidocumentaire Jim Carrey: I Needed Color.

En ik geloof best dat Carrey de serieuze ambitie heeft om kunstenaar te worden. Hij tekent al sinds zijn jeugd, en heeft heus aanleg. Maar hij lijkt geen visie te hebben, geen vaste stijl, en geen idee van de enorme hoeveelheid clichés die hij in zijn atelier heeft staan. En dan is er nog een ander probleem met dit filmpje. Een beroemdheid die de overstap maakt naar een andere discipline dan die waar de roem vandaan komt, heeft al meteen een streepje achter, en zal het verwijt moeten overwinnen dat zijn of haar succes aan status te danken is, en niet aan talent. George W. Bush maakt afschuwelijke schilderijen (die langzaam beter worden) waar hij heel bescheiden over doet. Jim Carrey maakt ook afschuwelijke schilderijen, en een documentaire over zijn eigen kunstenaarschap.

Volgens Jim Carrey kiest je beroep jou, in plaats van andersom. Dat is natuurlijk een mooie gedachte als je eerst als filmster roem en miljoenen hebt vergaard, en vervolgens met al die status en die centen helemaal uit je dak kan gaan als zelfverklaard kunstschilder. Maar hoe zit het dan met de mensen die zich in een burgertent kapot werken voor een minimumloon, alleen om de huur te kunnen betalen? Beseft Carrey wel hoe blind hij is voor de onmetelijke luxe die een voorwaarde is voor de keuzes die hij zogenaamd uit vurige gedrevenheid maakt? Als het zo is, dan blijkt het niet uit dit filmpje.