Wat leverde een jaar Black Lives Matter op?

2020 Was niet alleen het jaar van corona, maar ook van George Floyd en de grootschalige Black Lives Matter-protesten. Want ook in Nederland kwamen duizenden mensen in opstand tegen institutioneel racisme. Voor HUMAN de aanleiding om nog eens kritisch naar onszelf te kijken en (zelf)onderzoek te doen naar institutioneel racisme. Een kleine selectie uit dat (zelf)onderzoek zetten we hier voor je op een rijtje.

Na een parade door Antwerpen stond Kwatta, een werk van kunstenaar Raul Balai, uiteindelijk op een lege sokkel. Een sokkel waar ooit een standbeeld van Koning Leopold stond, de Belgische koning die zich in Congo schuldig maakte aan genocide.

'Kunst maken is een manier om om te gaan met je omgeving', zegt hij aan de telefoon. 'In die zin is het een manier van terugspreken, je publiek meenemen in een verhaal, op een andere manier laten kijken naar zaken die als vanzelfsprekend worden geïnterpreteerd. Niet alleen om de ogen te openen, of bewustwording te creëren maar ook mogelijkheden te bieden om jezelf andere toekomsten voor te stellen.' Lees het hele interview Europa is de bron van het racisme in de VS.

De praktijk van psychiater Glenn Helberg reikt verder dan zijn spreekkamer. De problematiek die hij dagelijks tegenkomt, verklaart Helberg niet alleen vanuit psychologisch of biologisch perspectief, maar hij zoekt ook verklaringen in de maatschappij waarin we samenleven. In Durf te vragen geeft hij antwoord op jullie vragen, over het gebruik van 'wit' of 'blank', en de invloed van Black Lives Matter. Kijk en luister hoe psychiater Glenn Helberg terugkijkt op een jaar BLM.

Twaalf jaar lang werkte Jurenne Hooi in de schuldhulpverlening. Ze zag hoe protocollen en regelgeving tekortschieten, én ontdekte wat wel werkt. Van bestraffen naar bemoedigen, en altijd op zoek naar verbinding. Voor de verkiezingen sprak Brainwash met haar over hoe zij zich moest invechten als zwarte Nederlandse vrouw. En over armoede, gelijkheid, representatie en de verkiezingen.

In de piek van de protesten rondom Black Lives Matter startten drie jonge vrouwen een burgerinitiatief door middel van een petitie om racisme een verplicht thema te maken in het onderwijs: Zetje In. 3FM HUMAN sprak met een van de oprichters, Lakiescha Tol (20) over antiracistisch lesmateriaal.

Lisette Ma Neza is slam poet en muzikant. Als eerste Nederlandstalige, als eerste vrouw en als eerste dichter van kleur won ze in 2017 het Belgisch Kampioenschap in Poetry Slam. In 2020 was zij één van de kunstenaars die een Spoken Word Sessie maakte voor ons.

Het gedicht dat ze eigenlijk zou voordragen, ging meteen na de moord op George Floyd de prullenbak in. In een paar dagen schreef ze een nieuw gedicht: I Can't Breathe. Even beklemmend als actueel, in het licht van de Black Lives Matter-beweging.

Volgens ontwikkelingspsycholoog Nihayra Leona is het een veelvoorkomende misvatting dat kinderen kleurenblind zijn. Het poppenexperiment dat de Amerikaanse psychologen Kenneth en Mamie Clark in de jaren dertig ontwikkelden, laat zien dat zij zich op jonge leeftijd al bewust zijn van verschil in huidskleur. Lees hier hoe kinderen krijgen aangeleerd dat een lichtere huidskleur 'superieur' is.

Ruim dertig jaar publiceert politicoloog en filosoof Stephan Sanders over koloniale geschiedenis, etniciteit, discriminatie en slavernijverleden. Hij schrijft over deze onderwerpen in onder andere De Groene Amsterdammer, de Volkskrant en Vrij Nederland. De beweging die op gang is gekomen na de dood van George Floyd stemt Sanders enerzijds hoopvol, toch heeft hij ook enkele kanttekeningen.

Het afgelopen jaar was voor HUMAN ook het jaar waarin we de strijd voor gelijke kansen in het onderwijs een gezicht konden geven, in onze veelgeprezen serie Klassen. Na de laatste aflevering van Klassen startten we samen met Stichting Een van de Jongens een impacttraject. We gingen het land om met betrokkenen door te praten over oplossingen voor het bestrijden van kansen(on)gelijkheid in het onderwijs.

HUMAN deed verslag van een meetup in Utrecht en zag hoe docenten, schoolleiders en -bestuurders, opleiders en nog veel meer mensen die betrokken zijn bij het onderwijs, kansengelijkheid van dichtbij meemaken. Klassen opende ogen, en maakte hen bewust van blinde vlekken en (on)bewuste vooroordelen.